The Entertainment Experience: Schrijvers der Lage Landen, verenigt u!

Paul Verhoeven had zijn eigen verfilming natuurlijk pas op de premiere in 2012 kunnen onthullen. Zodat iedereen daar kwijlend, met een mix van afgunst en bewondering, naar de hand van de meester had kunnen kijken.
Maar gisteren verschenen de eerste drie minuten (nou ja, het waren er welgeteld vijf) van Paul al op Veronica. Gelukkig kan iedereen die deze uitzending van 22.15 heeft gemist het filmpje (mag je die paar minuten van een icoon wel zo noemen?) ook online terugkijken.
En dat is handig.
Want niet alleen kunnen we zo bepalen wat Paul beter of slechter heeft gedaan dan de crowd, maar we kunnen ook eens goed bekijken wat we voor het vervolg van dit project kunnen leren van de keuzes die Paul en consorten hebben gemaakt.

Het eerste punt (wat heeft Paul beter of slechter gedaan dan de rest?) laat de TV dokter graag open voor discussie in de comments. Uw reactie is van harte welkom! Zelf zal zij het hierbij laten: Wat de TV dokter betreft, waren die eerste paar minuten van Paul behoorlijk rechttoe-rechtaan. Gedegen camerawerk, maar weinig verrassende shots. De scène aan de ontbijttafel onderscheidde zich niet echt van sommige van de overige verfilmingen. Een paar interessante keuzes (zie ook hieronder), al had de hint naar een over de verbrande brief pissende Wim wel iets meer gemogen. De overduidelijk hogere mate van professionaliteit uitte zich wat haar betreft alleen in een ongetwijfeld iets groter budget dan dat van de gemiddelde filmstudent, het acteerwerk van zijn gerenommeerde cast en een strakke editing montage, waardoor er geen continuiteitsfoutjes in waren geslopen.

Wat natuurlijk niet eerlijk is, is dat de makers in het land bij het schieten van deel 1 nog niet wisten hoe het vervolg eruit zou zien. Paul had dat voordeel wel en kon daar op anticiperen. Hij wist bijvoorbeeld dat Tobias foto's van alle gasten moest maken. En gaf hem dus (in tegenstelling tot alle andere filmers) een camera om zijn nek. Daarbij permitteerde hij zich op diverse plekken de nodige vrijheden met de tekst. Waar de TV dokter dan ook weer een heel verhaal over zou kunnen schrijven, want waarom verdienen filmscenarioschrijvers niet het respect dat toneelschrijvers wel krijgen, maar dat is een blogpost op zich.

Wat wel vast staat, is dat Paul duidelijke keuzes heeft gemaakt. En daar is niets mis mee. Je kunt als filmmaker geen ambivalente brei schieten. De vraag is nu: wat kunnen de scriptschrijvers leren van deze keuzes? Want dat Paul een richting voor ogen heeft is wel duidelijk. Niet voor niets legt hij de schrijvers al drie delen lang de vraag voor: "Is Nadja eigenlijk wel echt zwanger?" Sommige van die keuzes lijken echter de loop van het verhaal danig te bepalen. Zo koos Paul Verhoeven ervoor om de brief die Wim op de WC verbrandt in close-up in beeld te brengen. Hierdoor weten we nu dat die brief iets met Japan te maken heeft. Dat sluit een hoop andere verhaallijnen uit. Wel zo handig voor het schrijversvolk om daar vast rekening mee te houden!
Nou lijkt het de TV dokter alleraardigst als er met vereende schrijfkrachten straks een dermate geweldig script uit den lande gaat komen, dat zelfs Paul Verhoeven niet langer de neiging heeft daar nog zaken aan te veranderen. En daarom, scenaristen der Lage Landen, legt de TV dokter gratis en voor niks het script van Kim van Kooten en de verfilming van Paul Verhoeven naast elkaar. Welke keuzes heeft hij gemaakt? En wat zeggen die over de karakters en de verhaallijn die eraan gaat komen?

Let's go!

INT. HUIS FAMILIE ALBRECHT - OPEN KEUKEN - DAG

Wat leert de scène aan de ontbijttafel ons over deze familie? Afgezien van de verjongingskuur die met name Remco heeft ondergaan en waaraan al eerder gerefereerd is?

Ineke en Remco lijken aanvankelijk niet echt gebrouilleerd. Als daar de agenda uit de kadoverpakking komt is er wel enige teleurstelling, maar dat is meer een vleugje midlife crisis dan irritatie. Remco's "Ik hoop helemaal nergens meer op" wordt een beetje weglacherig geplaatst, alsof hij over wat er dan ook is al lang heen is. Hij lacht er een beetje schalks naar Lieke bij en komt meer flierefluiterig over dan wat anders.

"Kijk van mij hoeft het allemaal niet zo he, die verjaardag." Whoa. Die stond niet in het script. Kennelijk vindt Verhoeven het hier en daar nodig om de subtekst uit te spreken. Wees gerust, deze valt nog mee. Stylistisch gezien is de draak die Tobias er straks tussendoor smijt stukken erger.

Merel kreunt. En doet dat onder de tekst van Ineke, met draaiende ogen als in een "oh boy, daar gaan ze weer". Kennelijk kibbelt het echtpaar Albrecht wel vaker aan de eetkamertafel.

"Nou, gaan we d'r nog een gezellige verjaardag van maken?" Oeps, de TV dokter neemt haar woorden terug. Daar zit me een snoeilelijke, harde overgang van een close up van Ineke naar een wide shot dat ook qua continuïteit voor geen meter klopt. Kijkt u maar naar de cateraars op de achtergrond.

Remco's toezegging dat het hartstikke gezellig gaat worden ("Ja") klinkt niet gemeend. Meer als een "Oh, is er iets aan de hand dan?" Hij lijkt Ineke en haar zorgen en inspanningen niet serieus te nemen. En daar gaat hij natuurlijk spijt van gaan krijgen!

Lieke gebaart Tobias met haar hoofd: "Kom op, van tafel." Die mogen elkaar dus wel, anders zou ze wel gewoon sjacherijnig in d'r eentje vertrekken. Of ze smeden een plannetje, dat kan natuurlijk ook. Of ze trekken zo partij voor Ineke. Remco blijft namelijk in z'n eentje achter aan tafel. Zogenaamd de joviale peer, maar niemand in de familie die echt van hem lijkt te houden. Remco heeft iedereen van zich weggejaagd.

INT. (ZWANGERSCHAPS-)KLEDINGZAAK - DAG

Nadja is blond. Een jongere uitvoering van Ineke? Ze lijkt verbaasd en overdonderd als de verkoopster over het jongetje in haar buik begint. Alsof ze er nog niet aan heeft gedacht wat erin zit. "Dat zou natuurlijk leuk zijn" klinkt ook al niet alsof ze echt naar een baby verlangt. Zou het dan toch waar zijn wat Paul de scenarioschrijvers al de hele tijd probeert te doen geloven?  Is Nadja nepzwanger?

"Verjaardag. Altijd gezellig." Dat die niet gezellig ging worden daar waren we het met z'n allen al lang over eens, dacht de TV dokter zo. Maar hoe moeten we die blik van Nadja in de paskamer lezen? Er staat iets belangrijks te gebeuren. Ze lijkt meer zenuwachtig en calculerend dan ontzettend aangedaan en emotioneel betrokken.

EXT. HUIS FAMILIE ALBRECHT - AVOND

Er worden kostbare seconden besteed aan de opkomst van Merel op haar scooter. Waarom? Zomaar? Om aan te geven dat daar, in het donker, een duister figuur aankomt? Of om aan te geven dat een onschuldig meisje zich in het duistere hol van de leeuw begeeft? Of om goed te laten zien in wat voor een kast van een huis deze familie Albrecht wel niet woont?

In elk geval straalt Merel aan alle kanten uit dat ze Remco wel een beetje leuk vindt.

LIEKE

Nee, maar echt. Mijn vader wordt zeg maar iets van... zestig vijftig.

Gelukkig had Paul de gelegenheid om de leeftijd van de door hem gecaste Remco en de door hem geschreven 'op de volgende vijftig' uit deel 2 vast op elkaar af te stemmen.
Lieke zegt nog iets, wat niet in het script van Kim staat:

LIEKE

Ik heb iets voor je.

Is Merel in haar eentje zinnen repeterend een beetje zenuwachtig, eenmaal tegenover Lieke lijkt ze een hogere status te hebben. Probeert Lieke haar vriendinnetje nou te pleasen? Of indruk op haar te maken? Zo op het eerste gezicht heeft Merel de touwtjes in deze vriendschap in handen.

INT. HUIS FAMILIE ALBRECHT - GANG - AVOND

Inmiddels zijn we ook beland bij de tweede helft van het script, waar Paul flink in heeft zitten schuiven omdat de volgorde van de scènes niet helemaal klopte. Hoe dat straks bij de overige inzendingen zal worden opgelost, daar wil de TV dokter vanaf wezen. In ieder geval komt Tobias in Paul's versie ook niet naar de deur. Hij komt daarentegen, goed voorbereid op deel 2, met een camera om zijn nek de woonkamer uitlopen. Waardoor het van de kapstok vallen en weer ophangen van Merel's jas is verdwenen.

Er wordt even met de tekst gerommeld. Hier wat geschrapt (Gefeliciteerd/Waarmee?/Met papa mongool), daar wat ingelast.

Lieke trekt Merel de trap op.

TOBIAS

Merel!

Merel draait zich om.

MEREL

Ben jij de fotograaf?

TOBIAS

Ik maak foto's van de vrienden van mijn vader. Sta eens stil.

In eerste instantie vond de TV dokter die laatste zin stilistisch en draak en inhoudelijk walgelijk expositoir. Maar... we zouden het natuurlijk ook anders kunnen opvatten: Weet Tobias misschien al lang dat Merel en zijn vader wel hele goeie vrienden zijn? Of willen zijn? Daarbij komt nog dat de eerste "Merel!" die Tobias haar naroept er behoorlijk zelfverzekerd uitkomt. Volgt daar zelfs een blik van verstandhouding? Weten Tobias en Merel iets van elkaar? Is Tobias meer investigative reporter dan lulletje rozenwater?

Als Tobias zich omkeert om terug de kamer in te lopen, botst hij boven op Wim. Jammer dat Jochem ten Haaf en Robert de Hoog in leeftijd zo dicht bij elkaar liggen, maar anders zou het toch nog steeds maar zomaar kunnen zijn dat Wim de vader van Tobias is. Zoonlief heeft namelijk meer trekken van de zakenpartner van Remco dan van zijn vader of moeder...

INT. HUIS FAMILIE ALBRECHT - WC - OP DAT MOMENT

En dan is daar De Brief op de WC. We vergeven het feit dat het lijkt alsof het slot op de WC deur nep wordt dichtgeschoven. We vergeven het feit dat alleen de plasaandrang in beeld wordt gebracht en niet een lekkere zeikstraal bovenop de brandende resten. Kom, we vergeven zelfs het feit dat diverse 'amateurs' er netjes in geslaagd zijn om rook onder de deur door te laten sijpelen, maar waar Paul niet eens de moeite voor heeft genomen. In plaats daarvan doen we even ons best om te kijken of we kunnen uitvogelen waar die brief mogelijkerwijs over zou kunnen gaan...

Er staan veel Chinese karakters op. Het lijkt dus de bedoeling dat we geloven dat deze actie iets met Japan te maken heeft. 'AKYAN' staat er in grote letters bovenaan. Dat levert niks op. Het is een eigennaam, volgens Google. Een 'Building Construction Developing Group' volgens het onderschrift. Zakentrouble dus. Zou er misschien een geheime boodschap van Paul in de brief staan?
Helemaal kon de TV dokter hem niet lezen, maar dit is de laatste alinea:

"In our opinion NAM KING is one of the best chinese restaurants in the capital, together with Nam Tok. You told me you like boerenkool better, so the only thing I can say is screw you! Go fuck yourself a thousand times! In the mean time I remain yours sincerely, Kwo Man Tan - head of progress"

Hmmm. Aangezien de TV dokter de eerste Japanner (die hier zonder enig blikken of blozen voor Chinees wordt uitgemaakt, maar dat terzijde) die minder dan extreem beleefd is nog moet tegenkomen, zal zij maar aannemen dat we hier verder geen hints in aantreffen. Tenzij we geloven dat de climax van dit filmproject een culinaire ruzie of food fight gaat worden, lijkt dit een geintje van de set dresser. Sterker nog, laten we het in vredesnaam hopen!

Dan volgt het moment waarop Paul de dames coke laat snuiven en waarin hij Tobias, die net de woonkamer in is gelopen, een spontane trip naar zijn kamer laat maken om de borsten van Merel op de foto te zetten, om vervolgens weer op tijd in de gang te kunnen zijn om de zwangere buik van Nadja op de gevoelige plaat vast te leggen.

INT. / EXT. HUIS VAN DE FAMILIE ALBRECHT - GANG / STOEP - OP DAT MOMENT

Ah, daar is Nadja. De interactie tussen Ineke en Nadja spreekt boekdelen. Ineke is duidelijk onaangenaam verrast. Ze lijkt zich bedreigd te voelen en is uitermate gespannen. Nadja daarentegen pretendeert vriendelijk en relaxed te zijn. Die heeft op dit moment duidelijk de macht in handen.

Ho, maar wacht even. Bij het naar voren dragen zijn we er nog niet, want er is nog even wat met het script gerommeld.

Er volgt een lange stilte.

NADJA

Laat je me nog binnen?

INEKE

Ja. Tuurlijk.

Tobias komt de trap aflopen, wapperend met de foto die hij zojuist boven van Merel heeft genomen.

NADJA

Hé, Tobias!

TOBIAS

Hé! Effe een foto voor papa.

Hij drukt af.

INEKE

Remco gaat het enig vinden om je weer te zien.

Hm. Wat moeten we daar nu weer mee? Nadja begroet Tobias wel erg enthousiast en collegiaal. En Tobias lijkt Nadja ook wel erg goed te kennen. Daarbij lijkt Tobias ook nog eens totaal niet verrast dat ze niet in Japan zit. Of zwanger is, for that matter. Ineke's laatste zin komt er daarbij wel weer heel oprecht uit, maar dat is ongetwijfeld omdat ze zich inmiddels enigszins hersteld heeft en niet omdat ze het meent.

Wat denkt u? Kunt u, scriptschrijver in den lande, uw voordeel nog doen met de verfilming van Paul? Helaas is de deadline voor deel 3 reeds over 48 uur, maar een echte professional laat zich natuurlijk niet zenuwachtig maken door zoiets onbenulligs als een op handen zijnde deadline. Die weet zijn of haar creativiteit ook onder druk aan te wenden. De TV dokter zet nog maar vast een pot sterke koffie...