Waar Rook is, is Vonk: een wetenschapsles

Wetenschappers hebben een imagoprobleem.

Het summum van wetenschappelijk succes mag dan een retourtje Stockholm zijn, in de praktijk gaat onderzoek maar met kleine stapjes vooruit. De dagelijkse praktijk is minuscuul geschuifel op de milimeter. Diep graven, lang ploegen, stug volhouden - dat soort werk. En als je dan geluk hebt, draag je je kiezelsteentje bij aan De Vooruitgang.
Soms blijkt, jaren later, ineens dat zo'n kiezelsteentje voor een gigantische aardverschuiving is gaan zorgen. Dan komen er plotsklaps spin-offs en spannende praktische toepassingen uit voort. Die zijn vaak onverwacht en niet vooraf te voorspellen. Dat is een belangrijk argument dat wetenschappers (terecht) vaak gebruiken om te onderbouwen waarom het zo belangrijk is dat er geld blijft voor fundamenteel wetenschappelijk onderzoek. Onderzoek dat (voor niet wetenschappers dan) misschien niet zo spannend is. Onderzoek waarvan niet meteen duidelijk is 'waar het allemaal goed voor is'.
En daar komt het imagoprobleem om de hoek kijken. Want hoe verkoop je nou als onderzoeker je werk als dat mijlenver van de gemiddelde burger af staat? Mediatraining krijgen ze doorgaans niet. Slechts een enkeling (denk oud minister Plasterk) heeft de gave om aan een breed publiek duidelijk maken waar hij of zij nou eigenlijk aan werkt. En dan nog moeten er af en toe even een paar flinke (en losse) vertaalslagen gemaakt worden om de zaken enigszins begrijpelijk over te brengen en om toch vooral maar aan te geven 'waar het allemaal goed voor is'. Want laten we wel wezen, iedereen wil een geneesmiddel tegen kanker, niemand wil echt in detail iets horen over moleculen en eiwitten of ingewikkelde chemische processen.

Gisteravond slaagde professor (nog wel) Roos Vonk er persoonlijk in om de hele ivoren toren op zijn grondvesten te doen schudden. Ze maakte er in een paar minuten een wankel geval uit Pisa van. Wat was er aan de hand?