Voor een dubbeltje op de eerste rang bij Pieter Tiddens

Waar doen ze het van in theater de Meervaart? Terwijl even verderop een groep uitgeprocedeerde asielzoekers in een tentenkamp de Osdorpse vrieskou trotseerde, kreeg de TV dokter gisteravond voor het luttele bedrag van EUR 4,45 niet alleen een premierevoorstelling voorgeschoteld, maar ook een gratis glas champagne, borrelnootjes en bitterballen na afloop. Wat dat betreft verkondigde Pieter Tiddens in zijn voorstelling een waarheid als een koe: qua prijs/kwaliteit verhouding kun je beter naar het theater komen dan naar een willekeurig pretpark gaan. Niet dat de TV dokter er verder veel verstand van heeft, maar een iets grotere winstmarge zouden de acteur en het theater zichzelf wel mogen permitteren, wat haar betreft.


Frettekeketet
Voor alles een eerste keer. Zo ook voor het fenomeen 'familiepretcabaret' waarmee Pieter Tiddens door het land trekt. Hoewel dit haar in eerste instantie angstige K3 visioenen opleverde, trok de TV dokter na het lezen van de flyer ("Wat is nou eigenlijk familiepret? Nóg een Belgische kabouter?") de stoute schoenen aan om eens te kijken wat familiepret anno 2012 dan wél inhoudt.
Haar plotselinge interesse in deze theatervoorstelling voor het hele gezin werd natuurlijk gewekt door de maker en vertolker: Pieter Tiddens kende zij immers als de goedgelovige en betrouwbare Fred uit Paul Verhoeven's 'Steekspel'. Aangespoord door een tip van een andere EntXP ingewijde, was zij vanzelfsprekend benieuwd naar deze hele andere kant van Tiddens, die (zo blijkt) al meer dan tien jaar kindercabaret en ander jeugdtheater maakt en regisseert. En die bovendien, zo bericht zijn biografie, de naamgever en presentator was van VPRO's 'Villa Achterwerk'. De TV dokter had geen idee. Wel is zij, na de energieke Tiddens een avond interactief kindertheater te hebben zien maken, overtuigd van het feit dat hij in 'Steekspel' een magnifieke acteerprestatie heeft neergezet. De burgerlijke, kalme en ietwat sullige Fred was in geen velden of wegen te bekennen.

Grmpf
Laten we wel wezen: Voor de goeie grappen hoef je niet naar het familiepretcabaret te komen. De beste dateert kennelijk al van een paar jaar geleden en is ook terug te zien in dit You Tube filmpje met materiaal uit eerdere voorstellingen. Veel maakt dat overigens niet uit, want dit stuk cabaret werkt nog steeds en legt haarscherp het probleem bloot van een generatie kinderen die veel te veel zondagochtendtelevisie hebben en te weinig zelf aanrommelen met wat rotzooi en hun eigen fantasie. Gelukkig tovert Tiddens daarna op magistrale wijze het toneel om in één grote verkleedkist. De TV dokter bouwde een boot, leed schipbreuk, was drenkeling op een tropisch eiland, maakte vuur, zag haaien en dolfijnen en werd uiteindelijk gered door Neptunus zelf. Met het zweet op zijn voorhoofd leidde Tiddens alles in goede banen, al moest hij op enig moment wel te hulp worden geschoten door Jakob van de techniek toen Grmpf (een kruising tussen een groot uitgevallen langharige cavia en een schapendoes met het destructieve gedrag van de gemiddelde robotstofzuiger) de kabel tussen de Macbook en de beamer aan gort reed. Anno 2012 kan zelfs de verkleedmand van Tiddens niet meer zonder.
Ook zonder eigen kroost was het familiepretcabaret een leuk avondje uit. De primaire en impulsieve reacties van het kindvolk in de zaal waren een genot om naar te kijken. Vertederend was het om te zien hoe dapperheid ("Wie kent er een mop?" "Ikke! Ikke! Ikke!") omsloeg in een bedremmeld gezichtje wanneer het bij een eerste blik op de zaal plotseling binnendrong dat er toch wel erg veel mensen zaten te kijken. Maar ook dan was Tiddens er om te hulp te schieten (Hard fluisterend: "Ken je die van die breedbekkikker?"). Opgelucht kwam de mop (samen met de worteltjestaart kennelijk nog steeds een gouwe ouwe) eruit. Aanvankelijk zacht en stamelend, maar gaandeweg met nieuw hervonden heldenmoed op weg naar een triomfantelijke climax. Zo boort Tiddens tijdens een onbezorgd avondje uit een vaatje zelfvertrouwen, fantasie en creativiteit aan waar een kind een leven lang uit kan tappen. Meer dan waar voor je geld dus, als u het de TV dokter vraagt, zo'n avondje familiepretcabaret. Wie weet, leuk voor in de schoen van uw kleine rakker voor over een paar weken?

Fringe 2012: Wetenschapstheater

Hoewel de officiële aftrap van het Amsterdam Fringe Festival al even daarvoor had plaatsgevonden, begon Fringe 2012 voor de TV dokter gisteravond, in het Rozentheater. Daar speelden, slim geconcentreerd op deze ene locatie, twee voorstellingen die zich begaven op het kruispunt van de wetenschap en het theater. Aangezien de TV dokter allebei een warm hart toedraagt, was de keuze voor 'The Story of the Einstein Girl' en 'Out of My Mind' bij het doornemen van het Fringe programma snel gemaakt. Beide theatermakers (Annemarie Hagenaars en Nina Willems) combineren een hard-core wetenchappelijke achtergrond (Hagenaars in de sterren- en natuurkunde, Willems in de neuropsychologie) met een degelijke theatertraining.
De TV dokter was reuze benieuwd hoe dat op het toneel tot uiting zou komen.


The Einstein Girl

Het is 1932, een paar maanden voordat Hitler aan de macht komt. Een jonge vrouw ligt bewusteloos in de bossen bij Berlijn. Naast haar op de grond vindt men een strooibiljet met daarop een aankondiging van een lezing van Albert Einstein. Als ze wakker wordt in het ziekenhuis, blijkt dat ze haar geheugen kwijt is. Dan begint de zoektocht naar wie ze is.

De avond begon boven, in de kleine zaal, waar Hagenaars eerst het publiek welkom heette alvorens in haar rol te kruipen'. Zonder al te veel van het plot weg te willen geven (want dit is een voorstelling waarbij je als toeschouwer goed moet opletten om alle puzzelstukjes uiteindelijk in elkaar te kunnen schuiven), wil de TV dokter wel zeggen dat dit precies het soort wetenschapstheater is waarvan zij houdt: Er is zoveel moois in de verre en nabije geschiedenis waardoor wij ons kunnen laten inspireren. Zoveel interessante karakters in de vorm van toegewijde wetenschappers en de (soms vergeten) mensen om hen heen. Zoveel inzichten, ontwikkelingen en ontdekkingen, die soms alleen in metaforen te beschrijven zijn om ze voor de menselijke geest nog een beetje behapbaar te maken. Natuurlijk is er weinig dat zoveel poëzie en emotie herbergt als het heelal. Zwarte gaten, de snelheid van het licht, de relativiteitstheorie, het onzekerheidsprincipe, de zwaartekracht: Het kwam allemaal voorbij in de voorstelling van Hagenaars. En ook wie niet zo goed heeft opgelet bij natuurkunde, moet hebben ingevoeld wat zij bedoelde op de momenten dat deze concepten, slim verweven in het verhaal van 'The Einstein Girl', de revue passeerden.
Eerlijk is eerlijk, de TV dokter moest af en toe hard nadenken omdat zij even kwijt was hoe Anna, Maria, Albert, Dragan en Elisabeth zich tot elkaar verhielden. Gelukkig was haar medebezoeker wat oplettender van geest. Aan Hagenaars lag het niet, want die had de sleutelzin toch echt genoeg nadruk gegeven.

Foto: Paul van der Blom - Bron: http://www.annemariehagenaars.nl

'The Einstein Girl' scoort punten voor de materie, het verhaal en de wijze waarop Hagenaars met minimale middelen een wereld weet op te roepen. En ook voor het toneelbeeld, waarin de actrice als een pale blue dot in een oneindig heelal lijkt te zweven, daar onder de kille, blauwe lampen. Slechts hier en daar even uitgelicht door een lichtkoker, als een schaarse zon in de onmetelijke ruimte. Het enige punt van kritiek dat de TV dokter eigenlijk heeft, is dat nog niet alles helemaal strak en af leek te zijn. De voorstelling mag nog iets meer gaan ademen. De keuzes tussen technisch, haast geometrisch gestileerd spel en de echte ingeleefde momenten mogen wat duidelijker worden gemaakt.
Na afloop van de voorstelling was de interesse van de TV dokter in ieder geval gewekt. Ten eerste, in het boek van Philip Sington waarop de voorstelling is gebaseerd. Ten tweede in de alternatieve ("Amerikaanse") versie, die Hagenaars op 7 en 8 september nog speelt. Maar vooral in de wijze waarop Hagenaars zich als actrice en maakster verder gaat ontwikkelen. Met een oneindig heelal als inspiratiebron, moet er nog een hoop moois te realiseren zijn. Wat zou zij bijvoorbeeld doen met het intrigerende stuk 'Einstein's Dreams'?


Out of my Mind

Is de wereld zoals ik hem waarneem? Of is dat maar een fractie? En als dat zo is, hoe ziet de rest er dan uit? Hoe werkt waarneming eigenlijk? Hoe werkt mijn brein? Kan ik verder kijken dan de hokjes in mijn hoofd? Verder dan wat mijn hersens me vertellen? En als dat lukt? Wat gebeurt er dan? 

Na een korte pauze ging de avond verder in de grote zaal. De TV dokter zat naast Hagenaars, die niet alleen aan het eind van haar eigen voorstelling het publiek opriep om naar Nina Willems te gaan kijken, maar aan die oproep kennelijk ook zelf gehoor had gegeven.
De take-home message van 'Out of my Mind' was, plat gezegd, "niets is wat het lijkt". Of beter gezegd: Er is niets concreets. Alles wat we zien, is wat onze hersenen ervan maken. De wereld om ons heen zien we slechts door een reeks filters: Onze ogen. Onze hersenen.
Om die boodschap kracht bij te zetten, filterde Willems zichzelf ook. Zij zat achter een half doorschijnend doek aan een tafel, waarvandaan zij met strakke hand de technische regie voerde over haar eigen voorstelling. Op het doek dat de performer en de zaal scheidde, werden afwisselend videomontages en beelden van Willems zelf geprojecteerd. Als een radiopresentator praatte zij het publiek door de performance heen.
Het werd een soort mini-college en helaas was de TV dokter te bekend met de materie om er op enig moment echt door verrast of geprikkeld te worden. Mooi was wel het moment waarop duidelijk werd hoe onze ogen en hersenen eigenlijk een 'beeld' vormen. Eerst licht en donker, dan lijnen en vormen, en pas op het allerlaatste moment (als de slagroom op de taart) een toefje kleur uit het zichtbare deel van het spectrum.  Eerlijk is eerlijk: Nina Willems had het zelf aangekondigd in de omschrijving van haar voorstelling: Out of my Mind was een 'performance lecture'. Die vlag dekte de lading uitstekend en technisch zat alles perfect in elkaar, maar theater werd het voor de TV dokter niet helemaal. Dat neemt niet weg dat Willems een aangename vertolker was om naar te luisteren en dat deze video installatie linea recta zou moeten afreizen naar een museum waar het zo een plaatsje verdient om door middel van kunst en technologie de wetenschap tot leven te brengen.

Kort samengevat: doordat Hagenaars en Wilems op geheel eigen wijze hun invulling wisten te geven aan het begrip 'wetenschapstheater', werd de TV dokter eens te meer duidelijk op hoeveel manieren deze disciplines elkaar ook in de toekomst zullen kunnen blijven kruisbestuiven.

Op de planken in Carré

Bron: www.amsterdam.nl

Het is geen geheim dat iedere artiest ervan droomt om ooit op de planken van Carré te staan. Nog altijd is dit theater aan de Amstel voor elke zichzelf respecterende performer een Walhallah, Mekka en Willy Wonka's Wonderland ineen. Diva Karin Bloemen wil zover gaan het zelfs "het heilige der heiligen" te noemen.

Als bezoeker voel je dat. De zaal lijkt ontworpen om je bij binnenkomst met een verpletterende klap te intimideren met het hemelhoog opgetrokken rode pluche.

Bron: De website van Rob de Nijs.
Maar die zal hem zelf ook wel ergens vandaan geplukt hebben.

Totdat je gaat zitten, ergens driehoog achter op de vierde rang. Met klamme handjes en het zweet op je voorhoofd, hoop en bid je dat je, overvallen door hoogtevrees, niet in de afgrond zult storten en honkebonkend naar beneden zult stuiteren. Zo'n vaart loopt het gelukkig niet. Want zelfs wie niet de lengte van een gezonde Hollandse boerenknul/-meid heeft, zit met de knietjes klem tegen de stoel voor hem/haar. Het hoort erbij. Net als in klassieke operagebouwen, waar je je afvraagt hoe er ooit een dame in een hoepelruk op dat smalle plekje heeft kunnen zitten, of in het Amsterdamse Bostheater, waar je ieder jaar halverwege de voorstelling zweert dat je nooit meer met een houten kont en een zere rug op dat bankje gaat zitten, is kijkersgemak totaal ondergeschikt aan De Ervaring en de magie op het toneel.

De TV dokter zag in Carré onder andere 42nd Street, Titanic en Cabaret. Inderdaad. Zij is een closet muscial addict. Een zeer ondergewaardeerde kunstvorm, als u het haar vraagt. Overigens zat zij alleen bij 42nd Street daar ergens hoog in de buurt van de nok van het theater. Dat was toch een een-keer-nooit-weer ervaring. Dan maar wat langer sparen voor een kaartje waar je geen verrekijker bij nodig had.

Inderdaad, de TV dokter heeft Chantal Janzen nog als understudy gezien.

U zult begrijpen dat de TV dokter dan ook niet de gelegenheid aan zich voorbij kon laten gaan om die planken van Carré eens echt van dichtbij te inspecteren.
En wat bleek?
Een filmfanaat heeft ervoor gezorgd dat er deze zomer een heuse bioscoop is gebouwd op het toneel, waar klassiekers met een musical of theatertintje worden vertoond. Jezus Christ Superstar, West Side Story, noemt u maar op. De TV dokter zag onlangs 'Romeo & Juliet' met een jonge Leonardo DiCaprio en dito Claire Danes.
Die film was mooi op het grote doek: De TV dokter was even vergeten hoe geweldig die *spoiler voor de Shakespeare no-no's* sterfscene ook al weer was, maar we hebben het hier tenslotte over Baz Luhrman, dus wat zou je anders verwachten.

Maar meer ging dit filmavondje natuurlijk over Carré zelf. Het begon al met het feit dat je achterom, door de artiesteningang naar binnen mocht, zodat je langs de enorme spiegel net achter het toneel kwam. Je voelde er zo de energie hangen van al die hardwerkende ensemblespelers nog even snel hun make-up checken. De geimproviseerde bioscoop was aandoenlijk. Er stond een schattige concession-stand in de hoek en de stoelen zaten een stuk beter dan wat de TV dokter zich uit de zaal herinnerde.

En toch overviel de TV dokter een groot gevoel van heiligschennis. Bij aanvang van de voorstelling ging het doek naar de zaal dicht, zodat die volledig aan het oog werd onttrokken. De omgekeerde wereld van wat je normaal gesproken in Carré meemaakt. Tijdens de ingebouwde pauze (die concession-stand moest tenslotte ook omzet draaien) ging het doek weer open en kon je zomaar vrij over de planken wandelen.


Carré leek ineens een stuk kleiner.
Van sommige dingen kun je de magie maar beter in stand houden... 

Complimentendag

Vandaag is het Nationale Complimentendag.
De TV dokter wist niet dat het bestond, maar kennelijk is het zover gekomen met de wereld, dat de noodzaak bestaat een speciale dag in het leven te roepen waarop wij eens iets aardigs zeggen tegen elkaar. Maar maak je geen zorgen, Carel van Goch, de TV dokter meende echt wat ze vanmorgen twitterde: die EntXP scène met steiger en dakraam is een van de betere!

Gelukkig lijkt het of er her en der wel mensen zijn die doorhebben dat je af en toe gewoon lief en fatsoenlijk moet zijn. Jan-Peter was zijn tijd gewoon ver vooruit. En soms is alles gewoon al gezegd. Zo bracht DWDD vorige week liedjes van hoop en troost voor de slapende prins:

De mooiste woorden had Claudia toen overigens al getweet:
"Sprookjes wijken voor wetenschap. We zijn zo knap. Maar ondertussen. 
Hadden we maar formules, gereedschap, iets. Om een prins wakker te kussen."

Zo kan het dus gebeuren dat er af en toe zomaar mensen zijn die iets heel erg moois zingen of zeggen. Ook op de overige 364 (nou vooruit, 365) dagen van het jaar. En wat is er nou een mooier compliment aan al die mensen dan ervoor zorgen dat de Vaderlandse collectie van lieve, fijne, diepzinnige, grappige en ontroerende uitingen blijft bestaan?
Het beste compliment dat u vandaag dan ook kunt geven, is steun betuigen aan het Theatermuseum/TIN. Zegt u morgen maar weer gewoon iets aardigs tegen deze of gene.
Dat mag best.

  

Oud Als Ellen

Bron: opium.avro.nl

Ter gelegenheid van haar 90e verjaardag zond Opium gisteren een portret uit van de vrouw die als Badeloch de alexandrijnen van haar tong liet rollen lang voordat Carine Crutzen dat met verve deed.
Ellen Vogel. Ze deed de TV dokter denken aan haar eigen oma: Niet van gisteren, maar helemaal bij de tijd. Vol levenslust en een niet-zeuren-maar-aanpakken mentaliteit. Zo'n vrouw waarvan je denkt: Als ik oud moet worden, dan graag zo.


Het portret bestond voornamelijk uit interviews. Die werden afgenomen door Cornald Maas. Volgens de TV dokter behoort hij samen met Frits Sissing (als die tenminste iets met musicals mag doen) tot de twee mannen in Hilversum die hun werk echt leuk vinden. Het zal je baan maar wezen: Eindeloos cultuur snuiven en er vervolgens met interessante mensen over praten. Hele hordes werkeloze acteurs doen in het café niet anders, maar zij krijgen er vast slechter voor betaald.

Maas vond en passant en nieuw genre uit: de Pre-Necrologie. Het zal niet onvriendelijk bedoeld zijn, maar zijn voice over kondigde dramatisch aan dat dit 'misschien wel haar allerlaatste televisie interview' ging worden. Lekkere binnenkomer. Om deze uitspraak kracht bij te zetten, was hij ook nog heel veelzeggend gemonteerd boven een shot waarin Cornald en Ellen door een lange tunnel met licht aan het eind liepen.

Zogenaamd op weg naar de kleedkamer in het nieuwe De La Mar, 

maar de TV dokter kent haar symboliek!

Afgezien van deze domper op de verjaardagsvreugde was het een mooi monument, met liefdevolle terugblikken van Eric Schneider (die samen met Ellen als Juliana steevast gecast lijkt te worden als prins Bernhard). Met de pijnlijke impact van actie tomaat. Met haar werklust en verbetenheid op de set van 'De Tweeling'.

Het was verdiend.
Want in de woorden van Halina Reijn: "Je helden en heldinnen moet je kunnen vereren".
En Ellen Vogel is een heldin.
Net als oma.

7 (drog)Redenen waarom het misging met De Producers

Dit zei theaterproducent Mark Vijn vlak voor de premiere van 'De Producers' tegen het AD: "Het is een riskante onderneming. Toen ik twee jaar geleden de rechten kocht, had ik geen idee dat de crisis in de theaters eind 2011 nog zo voelbaar zou zijn. Maar ik blijf erin geloven."

Fast forward en pak 'm beet anderhalve week later lijkt de producent van zijn geloof te zijn gevallen. Een faillisement dreigt en zoals het er nu uitziet valt het doek voor de grootste reizende productie van het theaterseizoen al na een week. Hoe is dat in vredesnaam mogelijk voor een voorstelling die overal ter wereld zo'n groot succes bleek en die in 2001 een record aantal aan Tony Awards binnensleepte?
Mark Vijn weet het wel: Het is de schuld van het publiek. "De kaartverkoop komt te traag op gang en het publiek wacht tot het laatste moment met het kopen van kaarten omdat deze dan vaak tegen de gereduceerde prijs worden aangeboden."

De TV dokter snapt zijn wanhoop, maar vindt het wel erg gemakkelijk om musical minnend (of klaarblijkelijk niet zo minnend) Nederland nu de schuld in de schoenen te schuiven.
Begrijpt u haar niet verkeerd. Zij draagt het theater een meer dan warm hart toe en koestert een grote liefde voor De Musical. Zij wil niets liever dan dat deze productie het alsnog gaat redden in een tijd waarin de kunsten het toch al zo zwaar te verduren hebben.
Desondanks presenteert zij hier: De 7 (drog)redenen waarom het misging met De Producers.

Amsterdam Fringe Festival 2011

foto: http://www.rozentheater.nl

Zelfs de TV dokter moet er af en toe even uit en dus pakte zij nog net op het nippertje een paar voorstellingen mee op het Fringe Festival in de Amsterdamse binnenstad. Zij sloot de avond af met de laatste voorstelling van "Kelder" door theaterduo Gehring en Ketelaars in Perdu. Dat bleek een goede keus, want niet alleen de TV dokter was geboeid door het verhaal over twee vrouwen: de voorstelling won later die nacht de juryprijs.


"Er is een wereld onder onze wereld. Het aardoppervlak waar we iedere dag op lopen verbergt een schat aan verhalen. Anne Gehring en Vera Ketelaars duiken onder de grond. Ze maken een reis langs wortels, heipalen, kabels, wormen, mollen, kraters en daarbij ook het menselijke ondergrondse tegen, het onderbewuste. Ze gaan laag voor laag de aarde in, tot ze uiteindelijk in een kleine, bedompte kelder belanden. Een kelder waar twee vrouwen zitten. Zij hebben besloten hun normale leven op te geven. Vanuit de kelder bedenken ze wat er zich allemaal onder en boven hen afspeelt, en raken ondertussen verstrikt in een web van wat waar is en wat niet."