Macbeth: Dierlijke instincten

Bron: TGA

De TV dokter heeft haar bewondering voor Fedja van Huêt hier nooit onder stoelen of banken gestoken*. Zij keek dan ook verlangend uit naar de voorstelling van Macbeth door Toneelgroep Amsterdam, waarin Fedja de titelrol vertolkt en waarvoor zij op het nippertje het nagenoeg laatste kaartje wist te bemachtigen.
Op de eerste rij.
Dat kon dus slechter!
Even vreesde zij haar avondje uit gejinxed te hebben, door nota bene tegen een Engelsman het stuk gewoon 'Macbeth' in plaats van 'The Scottish Play' te noemen, waarna de tram niet reed, zodat zij uiteindelijk met de tong op de schoenen de Stadsschouwburg binnen kwam rennen om vervolgens de bezoekers op de stoelen naast haar te horen zeggen: "We hebben ons ouwe kloffie maar aangetrokken, want we horen dat er nogal wat bloed de eerste rij bereikt". Nu wil de TV dokter niet beweren dat zij zich voor ieder toneelavondje exorbitant opdoft, maar om nou te zeggen dat haar outfit direct de Zak van Max in kon, was ook wat overdreven. U begrijpt, de sfeer zat er meteen lekker in en de verwachtingen waren meteen hooggespannen.

Anders dan bij een film, waar de TV dokter zich graag laat meevoeren en verrassen door wat komen gaat, en waar het zelden een toegevoegde waarde heeft om van te voren te weten hoe het allemaal afloopt**, wil het bij theater nog wel eens helpen om wel in het programmaboekje te kijken. Interpretatie en persoonlijke visie van de makers zijn daar tenslotte zo belangrijk, dat je al snel dingen mist of denkt "huh, wat bedoelen ze daar precies mee?" Jezelf even van tevoren op de hoogte stellen van de invalshoek, is in dat geval een toegevoegde waarde. Het biedt de toeschouwer de mogelijkheid om alle symboliek in al haar pracht een praal te herkennen, te bewonderen en te waarderen. Sterker nog, alles als een verrassing over je heen laten komen, kan soms zelfs tegen je werken***.

Helaas leek de Stadsschouwburg speciaal voor het Holland Festival wat minder geroutineerde kaartjescontroleurs te hebben ingeschakeld, en dus liep het publiek nogal te hoop op de trap en kreeg de  TV dokter geen programmaboekje. Nu had zij wel genoeg kennis van meneer en mevrouw Macbeth om te weten waar het verhaal naartoe ging, dus dat zou wel goed komen. Bovendien was het een mooie gelegenheid om onbezoedeld door uitleggerij van de makers en onbevlekt door krantenrecensies zichzelf een mening te vormen van wat zij daar voor zich zag, op het toneel. Misschien zit zij ernaast, misschien slaat zij de spijker op z'n kop. Wie zal het zeggen...

De Macbeth van TGA lijkt zo ontsnapt te zijn uit een veteranenziekenhuis. Denk Tour of Duty, Born on the Fourth of July, the Hurt Locker en al die documentaries over jonge Amerikaanse jongens die het leger ingaan en daar hun innerlijke moordmachine ontdekken. Fedja van Huêt slaagt er ogenschijnlijk moeiteloos in om elk laatste restje mooie man in de kleedkamer achter zich te laten en transformeert in een gespierde testosteronbom. Weg trouwe hondenogen, hello Mr. Incredible Hulk. Als een man die nauwelijks het stadium mensaap ontsnapt is, het bovenlijf steeds vooroverhellend, staat hij op de speelvloer. Hans Kesting, die toch ook een lijf heeft om u tegen te zeggen, steekt er haast als een schrille bonenstaak bij af. Als dat geen theatraal optisch bedrog van de bovenste plank is, dan weet de TV dokter het ook niet meer.
Lady Macbeth, toch de kwade genius in het verhaal aangezien zij het is die haar man aanzet tot moord, hoeft in dezen niet veel uit te richten. Het huwelijk lijkt overigens zijn beste tijd wel te hebben gehad, en geeft de indruk te zijn ontaard in een sado-masochistisch rollenspel, waarbij de echtelieden niet met maar ook niet zonder elkaar kunnen. Dit is het soort mensen dat stiekem kinderen kidnapt en jarenlang in de achtertuin houdt, daarbij zowel zichzelf als de wereld voorhoudend dat alles tiptop in orde is. Lady Macbeth is een en al masker**** en Macbeth zelf eindigt uiteindelijk als een geïmplodeerde huls, glazig voor zich uit starend. Een ontzielde Arnold Schwarzenegger in een halve foetushouding.
Echt meeleven kun je niet, met dit monster. Het is hooguit MacDuff die tegen het eind nog een gevoelige snaar weet te raken. Wie dat ook doen zijn de violist en de countertenor/percussionist, die als twee verdwaalde zielen uit een Noord-Koreaanse marsband de perfecte combinatie van zielestrelen en lamenteren laten horen.

Voeg daaraan toe een flinke lading potgrond, de bloedsomloop van een hele koe*****, en het nodige wapentuig en je blijft met een niet al te aardige nasmaak achter. Als dit de menselijke inborst is die overblijft in de strijd om het bestaan, dan schetst dat een behoorlijk treurig apocalyptisch beeld. Maar daar hadden we Shakespeare niet voor nodig. Het willekeurige 8 uur journaal volstaat in dezen ook...


* Waarbij zij wil aantekenen dat deze bewondering al lang geleden wortel schoot en bovendien ontstond in het theater. Waarmee zij wil proberen om u, waarde lezer, te overtuigen van het feit dat zij meer is dan een Overspel groupie. Fedja is een topacteur. Etcetera, etcetera. Dat hij ook gewoon heel easy-on-the-eyes is, beschouwt zij als een aardige bijkomstigheid. 


** In elk geval bij de eerste keer kijken. De TV dokter raadt iedereen aan om daarna de Sixth Sense nog eens een keer te zien om te kijken hoe knap het allemaal gedaan is.


*** Zo zag de TV dokter een paar weken terug 'Husbands', ook van TGA. Gedurende de hele voorstelling vroeg zij zich vertwijfeld af: Waar zit ik in hemelsnaam naar te kijken! Wat een schurende, tergende, trekkende ellende. Waarna zij meteen plaatsvervangende schaamte voelde voor Barry Atsma en consorten, want het ensemble van TGA van een trekkende voorstelling beschuldigden is natuurlijk geen akkefietje. Maar wat bleek tijdens een nagesprek met de acteurs? Dat dit precies de bedoeling was. Waarna het schaamrood nog verder de kaken besteeg, want natuurlijk laat deze topcast een voorstelling niet zomaar trekken. Het idee alleen al. Waarmee de TV dokter dus gezegd wil hebben, dat het had geholpen als zij van tevoren even goed had gelezen dat dit een puberale mannen-onder-elkaar boel zou worden. Niet dat het leuker geweest was om naar te kijken, maar ze had in elk geval het geheel op waarde kunnen schatten. Aan de andere kant: Het was natuurlijk wel uitzonderlijk knap dat de voorstelling er zo goed in geslaagd was de TV dokter na afloop de zaal met walging te doen verlaten. Jammer dat dit haar meer dan 30 euro had gekost, maar dat terzijde.




**** SPOILER ALERT: Een verrassend goed masker trouwens. De TV dokter dacht bij het zien van Chris Nietvelt alleen maar de hele tijd: Wat is het nummer van jouw plastisch chirurg, want dat is verdraaid goed gedaan! Dat afpel-gelaat kwam echt als een volslagen verrassing, zelfs op rij 1.


***** Het moet gezegd, wie vooraan zit kan maar beter een schietgebedje opzeggen in de hoop dat Hans Kesting zijn zakken nepbloed niet een paar centimeter te ver naar voren de lucht in gooit.