Melancholie

Het Nieuwe Rijksmuseum - de film

Hello, handsome!
Japanse tempelwachter
(collectie Rijksmuseum)

Heeft u ook zo genoten van de vierdelige documentaireserie over de verbouwing van het Rijksmuseum op de televisie? Gelijk had u. Maar laat dat u nergens van weerhouden: U kunt (om niet te zeggen: moet) alsnog met een gerust hart naar de bioscoopversie. De TV dokter zag hem vanmorgen in EYE en had op geen enkel moment het idee dat ze naar een herhaling van zetten zat te kijken. Sterker nog, iedereen zou deze film op het grote doek moeten gaan kijken, waar ineens de prachtige montage opvalt (barsten in een groot schilderij van een oude meester vervloeien in de wimpers van de geconcentreerde restaurateur) en waar licht en geluid vele malen imposanter zijn dan in de huiskamer, high definition schermen en surround sound systemen ten spijt.

Een theatrale deur voor de
gasten en een deur die niet
opvalt voor de bediening, of
Hans Klok
(collectie Rijksmuseum)

Regisseur Oeke Hoogendijk maakte bovendien veel meer dan een documentaire over de tien jaar durende verbouwing en lijdensweg van een museum. Haar film laat ook de uitwassen van ons democratisch bestel zien. Als directeur (of architect) kun je nog zoveel willen en mooie plannen maken, uiteindelijk heb je niet veel te vertellen. Dat wordt natuurlijk het best geïllustreerd door de veelbesproken clash tussen het Spaanse architectenduo Cruz & Ortiz en de immer tot actie bereide Amsterdammers, die via inspraakavonden en fanatiek lobbyen uiteindelijk de fietstunnel onder het museum weten te behouden en daarmee het hele ontwerp (of in elk geval het idee daarachter) om zeep helpen.
Als toeschouwer blijf je daarbij vaak met vragen achter. Hoe is het in vredesnaam mogelijk dat dit gigantische project van nationale trots de zoveelste vertraging oploopt doordat de welstandscommissie van Oud-Zuid het afgeven van een verbouwvergunning op het laatste moment tegenhoudt, omdat ze willen weten of de houten betimmering horizontaal of verticaal loopt? Hoe kan het dat aan het aanbesteden van de verbouwopdracht ineens een prijskaartje van 220 miljoen hangt terwijl er 'maar' 134 miljoen te besteden is? Je zit met kromme tenen in de bioscoopstoel te kijken naar zoveel burgerlijk, ambtelijk en financieel gekrakeel terwijl ondertussen met zoveel zorg en liefde voor tere en waardevolle kunstobjecten wordt gezorgd.

Yvon Jaspers heeft Johèn,
Menno heeft een Iohan.
(collectie Rijksmuseum)

Bovenal levert Hoogendijk echter een schitterend portret af van de mensen achter en ín het Rijksmuseum. Daarbij viel het de TV dokter op dat het museum zowel letterlijk als figuurlijk een glazen plafond heeft. Terwijl het volloopt met foute mannen in pakken (de mannen van BAM die, als je ze door mekaar mixt, eruit zien als de karikatuur die Pierre Bokma van ze zou spelen! Die veilinggluiperd met zijn 'moet ik over je heen klimmen?') die vooral bakkeleien over geld en grootsprakerig zitten te vergaderen, zijn er in velden noch wegen vrouwen te bekennen die aan de touwtjes trekken. Zij bevolken wel de restauratiezalen, waar zij zich met de inhoud bemoeien: priegelend met kwastjes of vol overgave met een paar liter vernis. Maar zelfs de vrouwelijke architect van het Franse designbureau moet moedeloos toezien hoe zij weinig in de melk te brokkelen heeft.
En er zijn kijkjes in de ziel. Van huismeester Leo, die praat over het gebouw alsof het de vleesgeworden Venus van Milo zelf is. Van directeur De Leeuw, die eerst de touwtjes laat vieren om vervolgens af te zwaaien en naar Wenen te verhuizen om zelf van kunst te gaan genieten. Van zijn opvolger Pijbes, die een bouwval erft en er al snel achterkomt dat het met Amsterdamse fietsfanaten slecht koffiedrinken is, en die het in tegenstelling tot De Leeuw niet kan laten om zich met de kleinste details (het uitlijnen van een setje kanonnen) te blijven bemoeien en die manmoedig de strijdt aangaat met het Franse designbureau omdat het schilderwerk hem niet bevalt. Van directeur collecties Taco, die net niet de baas werd, maar die deze teleurstelling manmoedig verwerkt en, zo lijkt het, sneller dan zijn teleurstelling dat het hem niet lukt om voor drie ton een stuk luxaflex van Jan Schoonhoven aan te kopen. En bovenal Menno, de conservator Aziatische kunst die gedurende de hele verbouwing alleen maar verliefd naar 'zijn' kunstobjecten kijkt.

Na afloop wil je als toeschouwer maar één ding: naar het Rijksmuseum (is er al iemand op het idee gekomen om combi-tickets voor film en museum te verkopen?). Dus dat is wat de TV dokter deed (met een museumjaarkaart). Als eerbetoon aan Menno begon zij in het Azië paviljoen. Daar keek zij met nieuwe ogen naar de collectie, maar voor het eerst ook naar hoe die in de ruimte is opgesteld.

(Links) Kijk bijvoorbeeld eens hoe mooi die paarden gecentreerd staan opgesteld! Dat heeft ongetwijfeld de goedkeuring van Pijbes kunnen wegdragen. (Rechts) En dat terwijl je bij de alignment er bijvoorbeeld ook voor had kunnen kiezen om alle ruiters in een rechte lijn te positioneren. Al had dat misschien wel weer minder goed in die glazen vitrine gepast.

Arme Menno. De tempelwachters passen inderdaad niet goed op de sokkel. 

Geen hond die dat normaalgesproken opvalt, maar als je het eenmaal weet... Typisch gevalletje "it cannot be unseen".  En dat terwijl de rest van de stukken er wel zo goed (en gecentreerd) op staan!

Verder kon de TV dokter niet anders dan de conclusie trekken dat directeur Pijbes de strijd tegen de donkergrijze verf (links, enigszins geblokkeerd door een gesuspendeerd elandgewij) uiteindelijk grotendeels heeft verloren. Alleen in het trappenhuis (rechts) hebben ze hem de witkwast laten hanteren. 
Die donkere gewelven passen trouwens heel goed bij de middeleeuwen, en het staat kunstzinnig verantwoord en mooi op foto's (zie bijvoorbeeld ook de reportage op de website van de binnenhuisarchitect), maar de museumbezoekgenoot van de TV dokter kreeg er na verloop van tijd wel licht claustrofobische trekjes van.  

Helaas slaagde de TV dokter er niet meer in om voor sluitingstijd de kanonnenopstelling nog te vinden om te constateren of directeur Pijbes of de conservator uiteindelijk aan het langste eind had getrokken bij het uitlijnen en of ze hem daar wel het plafond hebben laten witten. Dat wordt dus nog een keer teruggaan voor een bezoekje aan zaal 1.17. Zelfs met een plattegrond in de hand of op de iPhone is het een lastig museum om doorheen te navigeren. En dankzij die vermaledijde tunnel blijft oversteken ook een hele exercitie, waardoor je noodgedwongen langs de Nachtwacht en dat grote doek van Van der Helst moet lopen als je van van de linker naar de rechtervleugel wilt. U wordt bedankt, Pierre Cuypers en de fietsenbond. 

Everybody Dance

A-Movie-A-Day-At-Christmas: Maps to the stars

source: St. Petersburg Times/ZUMAPRESS.com
via http://content.time.com

Op elke straathoek van Hollywood staan mensen te zwaaien met een plattegrond. Zij verkopen de 'Movie Star Map', met daarop elke kronkelweg in de Hollywood Hills en iedere steeg in Beverly Hills en, nog veel belangrijker, alle adressen van film en tv sterren. Zo kunnen toeristen oooh-end en aahhh-end langs de monumentale villa's rijden in de door palmbomen geflankeerde straten.

In de praktijk rijd je vooral langs metershoge hekwerken en zie je geen flikker (gek hoor, dat ze ineens allemaal privacy willen). Bovendien is het overal uitgestorven (maar ja, ze zitten natuurlijk op hun ranch in New Mexico, of in een private resort op de Seychellen, of ze zijn op locatie in Nova Scotia), maar het geeft toch een goed gevoel om te dénken dat je lang het huis van Tom Cruise rijdt, terwijl je hoofdschuddend zegt "ik snap niet dat zo'n man op zo'n druk kruispunt pal aan Sunset Boulevard gaat wonen". Het zou te denken moeten geven over de kwaliteit van de Star Map en de juistheid van de adresinformatie. Toen de TV dokter lang, lang geleden een fanbrief aan Julie Andrews schreef kwam deze na een aantal weken ongeopend retour afzender. Er waren maar twee opties: of Julie Andrews was een bitch, of de informatie op de Star Map klopte niet. Het tere kinderhart van de TV dokter kon geen van beide opties aan.

In het kader van A-Movie-A-Day in de kerstvakantie, keek de TV dokter gisteren naar 'Map to the Stars'. Daarin blijft helemaal niets meer overeind van de Hollywoodfacade. Het duistere meesterwerk van regisseur David Cronenberg met een sterrencast bestaande uit onder andere Juliana Moore, John Cusack, Mia Wasikowska, Olivia Williams en Robert Pattinson maakt er geen geheim van een familiedrama van mythische proporties te willen vertellen. Dat het daarin slaagt is grotendeels te danken aan het script van Bruce Wagner, die met groot gevoel voor symboliek (water, vuur) ingrediënten uit Medea, Oedipus en Shakespeare mixt met de achterkant van Tinseltown (uitgerangeerde actrices, zweverige therapeuten, verwende en drugsverslaafde kindsterren).


Alles is dicht op de huid gefilmd en als kijker zit je bovenop de karakters. Zo zie je goed hoe geweldig Julianne Moore (ongebotoxed, naar het zich laat aanzien, met rimpels in haar voorhoofd en, hoe verfrissend, een gezichtsuitdrukking) de gepijnigde Havana Segrand gestalte geeft. Zo merk je dat je jezelf moet tegenhouden om de irritante Benjie (een kruising tussen Justin Bieber en Lindsay Lohan), niet door het scherm heen een linkse hoek te verkopen. Zo ga je mee in de tragiek van Dr. Stafford Weiss (John Cusack) en zijn vrouw Cristina (Olivia Williams).
Op de IMDB message boards is kritiek te lezen op de matige special effects en de amateuristische CGI tijdens één van de ontknopende scènes. Daar zit wat in. Laat dit echter vooral een teken zijn dat Cronenberg de volgende keer een grotere zak met geld mee moet krijgen, want 'Maps to the Stars' laat zien dat er ook in de 21e eeuw nog plaats is voor mythologie - al zijn de helden ver te zoeken en zit het monster vooral in de mensen zelf.

Vrede op aarde

Christmas 2014 - part 2

via @alexanderNL, @martijnjonk and @rjduin

Christmas 2014 - part 1

Als hier je hart niet van smelt, ben je koudbloedig.

Stoppen op het hoogtepunt

Iedereen weet dat je op het hoogtepunt moet stoppen. Weinigen doen het. Bij Recensiekoning zijn ze het verval voor geweest. De recensiedichtheid nam al wat af de laatste tijd*, dus de trouwe lezer voelde de bui wel hangen. Maar toen plotseling zomaar een recensie (over duizendmaal dank in het Zweeds) ineens de laatste ooit bleek te zijn geweest, kwam het einde toch nog onverwacht. Stoppen op het hoogtepunt: vijf sterren.

Het is lastig. Wanneer is genoeg ook echt genoeg? Hoe weet je of je even in een dipje zit, of op die allesvernietigende neerwaartse lijn op de parabool terecht bent gekomen? Ionica Smeets kan het ongetwijfeld wiskundig onderbouwen, maar in de praktijk is het allemaal lastig in te schatten. 

Is er nog hoop voor Will Smith, of had hij het beter bij Independence Day kunnen laten? Zijn casting in *SPOILER ALERT* 'A New York Winter's Tale' was in elk geval even onverwacht als ongeloofwaardig (evenals het feit dat *SPOILER ALERT* Colin Farrell daarin een knul van 21 moet voorstellen). 

Is Roodkapje op RTL4 de show waarmee Paul de Leeuw weer gaat pieken op zaterdagavond? De woorden 'we zijn bijna toe aan de eerste commercial break' klonken wat onnatuurlijk uit zijn mond en grapjes over een bruine Humberto Tan en een Turkse Toprak Yalciner lijken inmiddels steeds meer op uitlatingen die bij een ander tijdperk horen. Goed bedoeld, maar anno 2014 ongemakkelijk beladen en politiek incorrect. Eén ding is zeker: Bij Jacques d'Ancona leek de scherpte er inmiddels vanaf. Hij heeft wellicht te vroeg gepiekt, in een tijd waarin jureren slechts voorbehouden was aan het panel bij de Soundmixshow. Oh heerlijkheid der heerlijkheden als Jacques in het The Voice/Holland's Got Talent tijdperk tot wasdom was gekomen en de rol van Gordon als Jurylid des Vaderlands zou hebben vervuld. Hij zou als een Simon Cowell van eigen bodem de kandidaten vlijmscherp gefileerd hebben. 

Volgende week schijnt Henny Huisman terug te komen in een revival van de Soundmixshow. Stoppen op het hoogtepunt: ook vóór sterren. Je moet het maar kunnen...

* net als die bij de TV dokter, note to self

Storytelling

Zolang de mens bestaat, vertelt hij/zij verhalen ter lering ende vermaak. Dingen die je in verhaalvorm overlevert, blijven nu eenmaal beter hangen. Feitjes van de middelbare school zijn veelal in een zwart gat verdwenen (maak de TV dokter niet midden in de nacht wakker om een differentiaalvergelijking op te lossen), maar door de docent vertelde anekdotes staan nog in het geheugen gegrift ("Ik dicteer: In het land der breuken, heerst de gouden regel"). En een goed (of op z'n minst aanstekelijk) verhaal vormt de basis van elk TV programma waar je bij blijft hangen of iedere film waaruit je niet wegloopt.

Hoe belangrijk storytelling kan zijn, bleek maar weer toen de TV dokter gisteren boodschappen ging doen bij de Albert Heijn en daar viel voor... vis met een verhaal. Ze zocht een eenvoudig blikkie tonijn en kwam thuis met het conceptproduct FishTale. Jazeker, de TV dokter ging de dolfijnvriendelijkgevangenheid ver voorbij en zwichte voor 'Tonijn van Ali'.
Veel dichter kun je het gevoel dat je zelf met een hengel in het water zit niet benaderen: Ali Mohamed doet voor de tonijn wat Willem en Drees doen voor de locale aardbei.

Er bleek zelfs een You Tube filmpje te bestaan waarin je Ali aan het werk kon zien.

Hoewel... 

Ali heette nu ineens Hussein. Dat lekkere Maledievse ding waarmee je wel met je billen bloot melk uit een kokosnoot mee zou willen drinken was ineens in geen velden of wegen meer te bekennen. Bovendien moest de TV dokter om kans te maken op die reis naar de Malediven voor de verandering weer eens haar hele ziel en Facebookzaligheid aan de duivel verkopen. Het meest absurde element was echter nog wel het feit dat ze tevens tot in lengte van dagen (want 15 december 2014) het dekseltje van het blik tonijn (dat er zonder dat kartonnetje ineens heel saai uitzag) met de wincode moet bewaren! Is Ali nou helemaal van de ratten besnuffeld? Dat dekseltje wel in elk geval, als het tot na Sinterklaas op het aanrecht moet blijven bivakkeren. Had 'ie die wincode niet gewoon ergens op de kartonnen verpakking kunnen drukken?

De tonijn smaakte overigens niet echt bijzonder. Volgende keer wordt het weer gewoon John West*. Ook daar zit tenslotte een kekke website met een stoere visser achter. Move on over, kapitein Iglo.

* Sorry, Bart van Olphen, de 'sustainable fish lover' achter dit culinaire concept.

Rillingen over de rug

De TV dokter wil deze zomer nog twee films zien: 'Boyhood' en 'Lucy'. Voor de eerste is het tot nu toe veel te mooi weer geweest. De tweede draait pas sinds vorige week. Dat weet de TV dokter, omdat er overal filmposters in de tramhokjes hangen. Dit is de filmposter die de TV dokter vorige week zag en waarvan spontaan alle haren op haar armen overeind gingen staan:

Tot zover het mooie weer. De hemel brak open en huilde.

U moet weten, toen de TV dokter klein was had zij een leraar op de lagere school die als klein jongetje nog voor het verzet krantjes had rond gebracht. Hij kon prachtig over de oorlog vertellen. Om ervoor te zorgen dat het niet al te veel op een spannend jongensboek ging lijken, maakte hij met de klas ook altijd werkstukken. We kregen dan echte voedselbonnen om erin te plakken en schreven teksten waarvoor we eigenlijk nog veel te klein waren. Zoals 'nooit weer'. En we knipten slecht gekopieerde fotootjes uit om de boel te illustreren. Dit soort fotootjes:

De TV dokter moet de laatste tijd vaak terugdenken aan die lessen op de lagere school, want er is een hoop tuig van de richel dat de laatste tijd afglijdt tot een niveau waar haar de rillingen van over de rug lopen. En dus stond de TV dokter vorige week voor het eerst van haar leven klaar om een klacht in te dienen bij het meldpunt discriminatie. Niet omdat zij zich persoonlijk gekwetst voelde maar om een weemakend onderbuikgevoel van algehele onvrede te rapporteren. Helaas bleek je op de meldpunt website geen foto te kunnen uploaden. En dus besloot de TV dokter om hem dan maar hier te plakken, in haar huidige werkstuk. Als een melding van discriminatie. Als een aanklacht. Als een schreeuw van wanhoop. Zij had gehoopt dat de mensheid in de 21e eeuw een stukje wijzer was geworden. Don't prove her wrong, Nederland. Don't prove her wrong...

In de war

Waarom vind ik het erger dat er een vliegtuig vol Nederlanders door een raket uit de lucht wordt geschoten dan dat er raketten op de Gaza strook vallen?

Waarom zijn er al wel Maleisiërs en Australiërs op de rampplek maar nog geen Nederlanders, behalve journalisten?

Waarom schieten mensen überhaupt vliegtuigen uit de lucht?

Hoe kan het dat Air France een luchtruim mijdt, maar alliantie partner KLM niet?

Waarom applaudisseren mensen sinds Pim Fortuyn als er rouwwagens langsrijden?

Rouwwagens, zoveel rouwwagens.

Waarom vind ik oorlog pas echt erg als het dichterbij komt?

Waarom bestempelen we unaniem die pro-Russische separatistenrebellen tot tuig, maar niet onze eigen burgers die zwaaiend met jihad, kalifaat en ISIS vlaggen oproepen tot Jodenhaat in Den Haag?

Wat zegt het over Nederland dat er binnen 24 uur een stille, witte tocht en een agressieve, zwarte demonstratie kunnen plaatsvinden?

Is dat beschaving?

Is dat tolerantie?

En rouwwagens, zoveel rouwwagens.

Waarom?

Ik weet het niet.

De Nieuwe Piet

De hittegolf lijkt voorbij. En terwijl de Oranje koorts nog aan het stijgen is, zijn de gemoederen rondom het meest recente Zwarte Pieten debat weer wat tot bedaren gekomen. Ook de TV dokter heeft tijd gehad om alles even te laten bezinken. En hoewel het te idioot voor woorden is om het er bij het aanbreken van de zomer over te hebben, wil zij er toch nog wat zinnen aan wijden.


Al eerder schreef zij over de oorsprong van Zwarte Piet. Dat tradities evolueren is vanzelfsprekend. Maar zelden ben je aanwezig bij het moment waarop er een sprong plaats vindt. Evolutie wordt doorgaans gezien als een geleidelijk proces. Maar af en toe moet er natuurlijk een aardverschuiving plaatsvinden. Een catastrophe. Met het presenteren van de meest recente versie van Sint's rechterhand, zeg maar Piet 2.0, afgelopen week bij KvdB, leek dat moment daar. Er was een duidelijke verandering in het plaatje te constateren. Geen kroeshaar: à la. Geen grote oorringen meer: tot daaraantoe - het kan tenslotte niet alles goud zijn, wat er blinkt. Je kunt er van alles over bedenken (al moet de TV dokter toegeven, zij had nooit gedacht dat het kroeshaar en de juwelensmaak van Sint's knecht hulpje personeel nou de meest prangende heten hangijzers waren voor de anti-Piet lobby). Maar wat moeten we met dit melkchocolade bruinen gelaat van Piet 2.0? Zwart is immers zwart. Niet donkerbruin, niet lichtbruin. Nee, zwart. Geen mens is het echt helemaal - pikzwart. Zelfs de meest donkere Ghanees niet. Het is de ultieme kleur voor een sprookjesfiguur. Zelf had zij Piet dus definitief een paar tinten donkerder geschminked. Rick Black, Warm Black, Cool Black, als het maar een eenduidige en geaccepteerde CMYK tint was. Al het drukwerk gestandaardiseerd. Alle schmink uit de inktjetprinter. Persoonlijk vindt de TV dokter het een discutabele 'progressie' om na alle discussies Zwarte Piet om te vormen tot een Bruine Piet. Alsof Sint alleen maar tropische gastarbeiders in dienst heeft, of een wel heel selectief voorkeursbeleid hanteert bij zijn sollicitaties.
Het grote voordeel is wel, dat Piet 2.0 jaren meekan. De mensheid evolueert op termijn allicht door tot de ultieme smeltkroes. Op een geologische tijdschaal is prachtig lichtbruin voor Homo Sapiens straks de norm. En dan is Piet, zwart of niet, gewoon 'gewoon'. Tot die tijd moet de tere kinderziel, en vooral de liefhebbende ouder die graag een koddige anekdote aan ons Nationale Sprookjesevenement wil ophangen, het even zien te redden met deze nieuwe legende. U krijgt hem vandaag gratis en voor niets van de TV dokter:

Waarom alle Pieten bruin zijn

Het was warm in Madrid, midden in de zomer. Sint slenterde achter zijn rollator door de gangen van het paleis. Hij zocht de WC. Tenminste, dat dacht hij. Hij kon het zich niet meer precies herinneren. Of hij moest plassen wist hij ook niet meer zo zeker. Misschien wel. Misschien niet. Dat zou hij straks vanzelf wel merken, als hij de WC eenmaal gevonden had.
Sint kwam bij een T-splitsing. Hij kneep in de handrem van de rollator en stopte. Links? Of rechts? Alle gangen leken ook zo op elkaar. Sint twijfelde. Rechts. Hij wist het zeker. Dacht hij. Sint duwde de rollator de bocht om. Voetje voor voetje liep hij de lange door. Hij rilde. Zijn tabberd lag ergens anders in het paleis. Op zijn werkkamer, waar hij eerder die middag nog gedichten had geschreven. Daar scheen de zon naar binnen. Daar was het warm. Maar hier, achter de oeroude, dikke stenen muren, was het koel. "Goed geïsoleerd" noemde de Huishoud Piet dat. En "Beter voor het milieu dan een dikke, vette airco". Weer bibberde de oude Sint van de kou. Inmiddels was hij vergeten dat hij naar de WC op zoek was geweest. Hij hoefde ook niet meer te plassen. Dat was niet zo gek, want Sint had de hele dag nog niks gedronken. Dat was natuurlijk heel ongezond, nu Madrid al dagen zuchtte en steunde onder een verzengende hittegolf. Maar er was niemand die hem wat was komen brengen. Geen koffie. Geen thee. Geen glas warme anijsmelk, waar hij altijd zo van genoot in de middag, net voor hij een middagdutje deed. Hij had de hele dag geen Piet gezien.
Er werd namelijk bezuinigd, bij Sint BV. Ze moesten inkrimpen. Al heette dat op papier "efficiënter werken". En omdat het bedrijf zich geen tanende productie kon veroorloven, konden er in de pakjesfabriek en bij de afluisterdienst geen klappen vallen. Dus moesten elders in de organisatie de bankschroeven worden aangedraaid. De zorgsector was het eerste slachtoffer. Huilend waren de Kamer Pieten voor het laatst bij Sint langs geweest. Ze hadden hun haren met zorg gekruld, hun mooiste petten met zeldzame struisvogelveren opgezet en hun duurste oorbellen ingedaan. Sint had niet echt door gehad dat ze extra hun best hadden gedaan, maar ze vonden het zelf fijn om te weten dat ze er tijdens hun laatste dienst piekfijn uit hadden gezien.
Toen ze aan het eind van de werkdag voor de allerlaatste keer door de paleispoort naar buiten gingen, moesten de Kamer Pieten hun gouden oorringen inleveren. Sommigen stribbelden tegen, maar het verzet was tevergeefs. De oorringen werden omgesmolten, bromde een Dikke Piet uit de financiële sector. Het geld was nodig om het slinkende kapitaal van Sint BV te verhogen. "Zakkenvuller", siste een klein Kamer Pietje dapper. De tranen biggelden over zijn wangen toen hij zijn oorringen inleverde. Nu was hij alles kwijt. Zijn startersbaan (zijn allereerste, echte baan) was tot daaraantoe, al zou het niet meevallen om in de crisis weer iets nieuws te vinden. Maar dat hij zelfs zijn oorringen moest inleveren, die hij altijd zo trots had gedragen (ook al waren ze onhandig, je bleef er altijd wel ergens mee haken - sommige Pieten hadden zelfs hun oorlellen uitgescheurd en sinds een paar jaar vergoedde de zorgverzekering dat niet meer en moest je zelf voor de kosten van dat bedrijfsincident opdraaien, iets wat flink in de papieren kon lopen)... dat maakt hem ontroostbaar.
In de verte hoorde Sint lawaai. Voetje voor voetje schuifelde hij achter zijn rollator in de richting van het geluid. Het waren stemmen. Maar de Sint kon niet verstaan wat ze zeiden. Het was allemaal Abracadabra, wat hem betrof. Aan zijn rechterhand stond de deur naar een grote ruimte open. "Chocolade - Afdeling Puur", meldde het bordje naast de deurpost. Sint las het niet. Dat het de Chocoladefabriek was, wist hij zo ook wel. Hij rook het. Die geur herkende hij uit duizenden. Dit was een oude geur, die nog goed in zijn herinneringen lag opgeslagen. "Oh, kom er eens kijken!" zei Sint opgetogen, tegen niemand in het bijzonder. Hij liet zijn rollator achter op de gang en doolde door de fabriek. Zijn ogen begonnen te fonkelen bij het zien van zoveel fijns. Al die cacao, al die letterpracht. Niks WC. Dit moest geweest zijn waar hij naar op zoek was.
Het was een herrie van je jewelste. Overal liepen Pieten te rennen en te vliegen, terwijl ze onbegrijpelijke woorden naar elkaar schreeuwden. Sint riep: "Makkers, staakt uw wild geraas!" Maar zijn oude, broze stem kwam niet boven het geluid van de 3D chocoladeletterprinter en de lopende band uit. "Piet! Piet!" Het was een loze kreet. Hij herkende geen van hun gezicht en geen van de Pieten reageerden. Sint tikte er eentje op zijn schouder. "Zeg Piet, ik zat te denken..." De Piet draaide zich om, knikte beleefd, mompelde weer iets onverstaanbaars en richtte toen zijn aandacht weer op de stroom aan chocoladeletters die hij in dozen moest stapelen.
Sint verstijfde. Er klopte iets niet. Waarom waren alle Pieten alleen maar aan het werk? Waarom keken ze allemaal zo moe? Waarom maakte er niemand grapjes? Waarom haalde er niemand malle, acrobatische capriolen uit? Sint wankelde en verloor zijn evenwicht. Hij zou op de grond zijn gevallen, maar... hij werd net op tijd opgevangen door twee stevige armen. Verward keek Sint naar zijn redder. "Dikke Piet" mompelde Sint. "Zo, ouwe baas, zijn we weer aan de wandel?" zei Dikke Piet. Hij leidde Sint de fabriekshal uit, terug naar zijn rollator. Zodra de Sint houvast had, richtte Dikke Piet zijn aandacht weer op de iPad in zijn handen. "Dat is een mooi ding", zei de Sint. Dikke Piet humde bevestigend. Hij was alweer afgeleid door de staafdiagrammen die de wekelijkse productie weergaven en de grafieken met aandelenkoersen van Sint BV. "Dikke Piet", zei Sint, "waarom praten de Pieten niet met me?" Dikke Piet keek de Sint verbaasd aan. "Dat vraagt u elke dag. Dat heb ik al gezegd, ze praten geen Nederlands. Of Spaans. Ze komen uit Bangladesh. Lagelonenlanden, weet u wel." Hij zwaaide met zijn iPad. "We zouden de hele productie uitbesteden, maar de melkchocolade smolt er in de hitte en na weer een overstroming staat de boel er sowieso op instorten. Dus nu doen we het andersom. Zij naar hier. Dat scheelt een slok op een borrel." "Ik begrijp er niks van" zei de Sint, "maar een borrel lust ik wel." Dikke Piet luisterde al lang niet meer. Hij liep de gang in. Voor hij om de hoek verdween riep hij over zijn schouder "u vindt de weg wel terug hè?" En weg was hij. Voetje voor voetje schuifelde de oude Sint door de lange gang van het paleis. Hij zocht de WC. Dacht hij.

Manifest

Soms zijn er dingen die je eigenlijk niet wilt doen, maar toch niet kunt laten. Kijken naar 'The Human Centipede' bijvoorbeeld. Of naar de beelden van een beveiligingscamera bij een museum in Brussel, omdat je je simpelweg niet kunt voorstellen dat iemand daar op klaarlichte dag een kalashnikov uit zijn tas haalt en ermee schiet om daarna rustig weg te lopen. Vanmiddag las de TV dokter het 140 pagina's tellende manifest van de 22-jarige Amerikaan die in California op een killing spree ging. Voor wie ook nieuwsgierig is: het staat hier.

Het leest als een roman. Of een filmscript. En het treurige is, dat het ook nog eens goed geschreven is. De TV dokter zou haast zeggen dat je kunt zien dat hier de zoon van een regisseur de pen heeft opgepakt. Je ziet het zo voor je. Het stille jongetje met grootheidswaanzin, opgroeiend in een welgesteld Hollywoodmilieu en omgeven door een cast die zo uit The Hills weg lijkt te zijn gelopen. Beschadigd door de scheiding van zijn ouders, ontevreden met zijn kleine postuur, zich op school een social outcast voelend tussen al die populaire surferboys en blonde beachbabes (laten we wel wezen, Southern California kan wat shallow zijn). Tijdens de puberteit verslaafd aan world-of-warcraft rakend, continu in therapie en ergens, tijdens diezelfde puberteit, ondanks (of misschien wel dankzij) alle weelde diep ongelukkig. En op de een of andere volslagen verknipte manier overtuigd van het feit dat hij recht heeft op sex. Op het feit dat vrouwen aan zijn voeten zouden moeten vallen. Op rijkdom en een leven vol rozengeur en maneschijn. Het leest als een prachtig, getergd romanfiguur maar het bleek helaas het echte, ontspoorde product van het leven achter de Hollywood facade.

De TV dokter weet het even allemaal niet meer. Gelukkig schijnt de zon vandaag. Maar ja, dat deed hij ook in Isla Vista.

Sunset in Isla Vista

De laatste P&W

Het had zo mooi kunnen zijn. Pauw en Witteman (#penw) sloten hun duümviraat af met een grote terugblik op de afgelopen jaren. Het werd een soort live compilatie: de studio zat bomvol gasten die in groepjes aan tafel mochten komen vertellen hoe het was om daar aan tafel te hebben gezeten, daarbij ondersteund door leuk videomateriaal uit de oude doos (want hoe snel ziet iets er gedateerd uit, als je kijkt naar de beelden van Alexander Pechthold en Beatrice de Graaf uit 2007). Ze waren er allemaal, inclusief Wouter Bos, die voor de gelegenheid weer zo'n gekmakend overhemd aan had getrokken (de TV dokter geeft eerlijk toe: met Wouter zou ze zo een beschuitje willen eten). Het was alleen wat aan de fletse kant, alsof het iets te vaak in de was had gezeten. Je zag Alexander (het overhemd netjes tot bovenaan dichtgeknoopt) verlekkerd kijken naar het begin van Wouter's sternum, waar de frisse lucht lekker overheen kon strijken en de huid kon ademen, aangezien je het jezelf als ex-Politicus nu eenmaal kunt veroorloven wat minder knoopjes dicht te doen.
Waarvoor dank, Wouter. Waarvoor dank.

Wouter Bos (boven) stijf dichtgeknoopt in 2010 en (onder) als een zwoel zomerbriesje gisteravond.

Helaas meende de redactie van Mathijs van Nieuwkerk om een paar uur eerder het gras voor de voeten van beide heren te moeten wegmaaien, door het seizoen af te sluiten (Mathijs krijgt kennelijk al vakantie) met een soortgelijk concept: al zijn tafelheren en -dames mochten nog even aanschuiven om hun favoriete televisiemoment van het afgelopen jaar aan te kondigen. Veel meer dan dat was het niet. Lieve Mathijs, was dat nou nodig? Het kwam niemand uit. Pauw en Witteman niet. En je gasten ook niet, getuige de outfit waarin Halina was komen opdraven. Ze zag eruit alsof ze onderweg was naar de Oscars, in een bleekroze strapless galajurk. Een jurk waarover Twitterend Nederland zich direct opwond. Maar ja, je kon er ook moeilijk omheen.
Galajurken zijn ondingen. Ze zijn prachtig als je ermee op de rode loper poseert en stilstaat. Je kunt je er verder echter nauwelijks in bewegen. Trappen lopen is een crime en, zoals Halina gisteren demonstreerde, zijn ze ook niet gemaakt om mee op een klapstoeltje in het #DWDD publiek te zitten. Of om in gefilmd te worden in een medium closeup als tafelgast. In het publiek leek de galajurk een niemendalletje dat hard afstevende op een nipplegate. We hoeven echt niet preuts te doen met z'n allen, maar het leidde af, die twee borsten van Halina. Tijdens het gesprek met Geri Verbeet zat je gewoon met samengeknepen billen op de bank te hopen dat het gemoed van la Reijn binnen zou blijven en eenmaal aan tafel kozen cameraman en regisseur voor een shot waardoor Halina totaal naakt leek te zijn aangeschoven.
Wat later op de avond Twitterde Halina dat ze in de zaal zat voor de premiere van 'De Entertainer' met Gijs Scholten van Aschat. Zelf was zij een paar uur eerder het grootste entertainment voor de rest van Nederland geweest. En kennelijk was dat dus geen kwestie van aandachttrekkerij en overdressing geweest, maar was Halina simpelweg op doorreis naar de schouwburg even bij Mathijs aangeschoven. Ze zat er om Ilse en Waylon op het songfestival aan te kondigen. Een typisch gevalletje waarin een 'sorry Mathijs, ik kan niet die avond' een beter idee was geweest. Deze laatste uitzending van #DWDD maakte eigenlijk maar één ding duidelijk: Gerdie Verbeet moet heel snel in Zomergasten.

Take home message: Galajurken zijn ondingen en borsten zijn eigenlijk alleen maar onhandig. Of andersom, de TV dokter is er nog niet helemaal over uit.

De helden uit mijn jeugd: Wubbo

Wubbo Ockels speelt met een druppel sinaasappelsap tijdens zijn Space Shuttle missie

Wubbo Ockels. Alleen zijn naam had al iets magisch. Zijn beroep sprak nog veel meer tot de verbeelding. Dankzij Wubbo las de TV dokter alle ruimtevaartboeken uit de bibliotheek van voor naar achter, wilde zij astronaut worden en deed zij goed haar best op school.

Oh Oh Humberto

TV recensent Hans Beerekamp van de NRC zit zonder digitale televisie. En zoals het een customer-minded provider als @UPC en een postorderbedrijf in de 21e eeuw betaamt, duurt het dan kennelijk een paar dagen om een nieuwe decoder geleverd te krijgen. Daar helpt geen liever TV dokter aan. Je kreeg vroeger per trekschuit sneller je zaakjes voor elkaar, maar dat zal de vooruitgang wel wezen. Hoe het ook zij, dankzij deze abominabele klantenservice kan hij alleen analoog kijken en niets opnemen. Goed nieuws voor de publieken, maar jammer voor Hans was dat niet waar het gisteravond allemaal gebeurde. Wie tegenwoordig zo tegen het eind van RTL late night naar Pauw en Witteman zapt voelt zich alsof hij van een gezellig feestje zo op een crematie belandt. De energie loopt zo het doucheputje in.

A u het de TV dokter vraagt, wil Paul gewoon liever thuis naar Humberto kijken dan zelf op dat tijdstip in de studio zitten. In Hotel Americain is er altijd leven in de brouwerij. Gisteren iets teveel, omdat de een of andere gestoorde idioot over de desk van @Luuk naar de gastentafel meende te moeten jumpen. Humberto loste het professioneel op, door te zeggen dat er iets 'omviel', maar de meneer in het lichtblauwe poloshirt net achter Humberto greep naar zijn borst en keek of hij zojuist een hartverzakking had gehad. Bij de TV dokter schieten er dan altijd meteen allerlei rampscenarios door het hoofd. Want het zal toch niet dat.... (vul in een gedachte die je maar beter niet hardop kunt uitspreken). Gelukkig werd de oproerkraaier meteen overmeesterd (was dat de beveiliging van Humberto of van de miljonair aan tafel?) en merkte John de Mol als vakman direct op "goed voor je kijkcijfers".

Gelukkig waren er nog Twitteraars met digitale TV die de boel wel even konden terugspoelen.

Gelukkig had Humberto geen ongenode gasten nodig om kijkers te trekken, dat deden zijn tafelgasten wel: Die springende malloot interrumpeerde toevallig een droomuitzending (terwijl Luuk een filmpje over drie honden en een worst liet zien, hoe belabberd is je timing dan?). Humberto had namelijk Ilse de Lange en Waylon in de studio (op zich al winst natuurlijk, want dat betekende dat Pauw en Witteman ze niet hadden) en het was een uitzending waarin Ilse de harten van heel Nederland won (voor zover ze dat op het podium in Kopenhagen nog niet gedaan had). Ilse maakt van haar hart nooit echt een moordkuil en dat de tranen op de loer liggen bij een gesprek over haar overleden vader daar kijkt niemand van op. Maar dat ze onverwacht brak toen ze vertelde hoe, na al die jaren leuren om in het buitenland je muziek aan de man te brengen, Universal nu op zondagavond bij haar aan de keukentafel zat om dat zo snel mogelijk voor elkaar te krijgen... dat moment was een juweeltje. En alsof regisseur Pannekoek nog aan de knoppen zat werd het ook nog eens in een mooie close-up in beeld gebracht. Dat kan Humberto onmogelijk aan hebben zien komen. Maar, vakman die hij is, hij verdiende het wel. Wat een machtig mooie televisie.

 Er zijn momenten die je je jaren later nog kan herinneren. Zo weet de TV dokter nog goed dat ze Ilse de Lange voor het eerst op televisie zag. Het was jaren terug. Ze vertelde dat ze in een schoenenwinkel in Almelo werkte, maar liever Country wilde zingen. En in die ene zin, over Universal aan de keukentafel, vatte ze die reis van de schoenenwinkel naar op één in vrijwel heel Europa samen. De TV recensent van de NRC heeft wat gemist. En dat album van de Common Linnets is trouwens ook best om aan te horen. Er moeten heel wat meer Hollanders een kruk opeten dan alleen Albert Verlinde.

What do you make?

Over de radio

In langvervlogen tijden, die De Jaren Tachtig worden genoemd (en waarschijnlijk officieel De Jaren Tachtig Van De Vorige Eeuw, niet te verwarren met het tijdperk waaruit De Tachtigers stammen en godzijdank houdt de verwarring daarbij op en hadden we eerder niet de behoefte onze jaartelling op een zodanig inexacte manier te benoemen), bracht de TV dokter veel tijd door voor de radio. 'Los Vast' met Jan Rietman op zaterdag, 'Het Weeshuis van de Hits' en 'Lieve Paul' op zondag. En dan niet als passieve consument, maar als bevlogen eindgebruiker. Het was een hele toer om precies op het goede moment op Record-Play te drukken op de radiocassettespeler om zo net genoeg van het intro, maar niet al teveel van de immer druk doorpratende diskjockeys op te nemen. Achteraf nam zij, als sound editor avant la lettré, dan nog net die ene seconde pauze extra op, zodat de stem van de presentator met nog net een lettergreep werd teruggedrongen.

Good times.

Vervolgens kwam er een periode waarin zij de radio volledig negeerde. Huiswerk maken hoefde niet meer en dus was de behoefte aan Gijs Staverman ook verdwenen. Haar eerste studentenkamer was niet groot genoeg voor het formaat van de stereotorens destijds en tegen de tijd dat die er wel in paste, kwam Napster op en kon je ineens (mits je alle geduld van de wereld of een snelle inbelverbinding had) hele liedjes zonder het gepraat van de diskjockey downloaden. Waarom zou je ooit nog naar de radio luisteren? De TV dokter werd ouder en kreeg behoefte aan rust aan haar hoofd. Niet altijd dat getetter van muziek en oeverloos gezwets (grootste gruwel heden ten dage: deze moppenjingle met de nog veel minder grappige moppen die de ether ingeslingerd worden).

Misschien is het de leeftijd, misschien is het de kracht van het fenomeen radio dat na al die jaren nog steeds niet blijkt uitgewerkt, maar sinds kort heeft zij de radio herontdekt. Er blijkt niets rustgevender dan op zondagochtend luisteren naar Vroege Vogels. De TV dokter heeft niets met die beesten, of met natuur in het algemeen, maar vreemd genoeg blijkt een programma waarin journalisten achter de gekraagde roodstaart aan naar Afrika afreizen om vanuit een duinpan in de Sahel verslag te doen dus machtig interessant. Want je blijkt rustig uren lang (en weken achter elkaar) over vliegroutes en grauwe kiekendieven te kunnen praten. Wat een verademing in een tijd waarin je elk uur Nu.nl moet checken omdat je anders bij het avondjournaal al zo genadeloos achterloopt dat het breaking news van die dag al lang vergeten is*. 

Radio 1 blijkt therapeut, bibliotheekboek en zennmassage ineen. Afgelopen week kon de TV dokter niet slapen en toen bleek dat heel veel mensen daar midden in de nacht last van hebben. Die bellen dan allemaal naar 'Nachtzuster' van Omroep Max om vragen te beantwoorden die je ook gewoon zou kunnen googelen. Maar zoals de presentatrice zei: "Als we dat allemaal gingen doen, betekende dat het einde van dit programma". Ze had gelijk. Nachtzuster is zoals een verjaardagsfeestje vroeger was, zonder internet. Niks niet 'we zoeken het even op', maar het ene wilde idee na het andere (want die nachtelijke inbellers zijn doorgaans interessante zielen en veelal ouderen met weliswaar een verstoord slaap/waakritme, maar ook een schat aan levenswijsheid). Gisteren ontdekte de TV dokter het nieuwste juweeltje: 'OVT', een pratend geschiedenisboek waarbij het aangenaam vertoeven is. Nog even en de zondag is weer zoals hij vroeger was: gekluisterd aan de radio. Nu alleen nog uitzoeken hoe je op je iPhone tegelijkertijd naar Radio 1 kunt luisteren en op Record-Play kunt drukken.

*"De ramp Zuid-Korea..." begint de nieuwslezer dan, waarna je zelf door je twitterfeed moet terugscrollen om erachter te komen waar hij/zij het in vredesnaam over heeft en waar er eerder die dag iets mis is gegaan**. De pushberichten van de NOS lijken daarbij uitsluitend gereserveerd te worden voor het melden van de uitslag PEC-Ajax, niet voor zinkende veerboten of lawines in de Himalaya, maar dat is een andere ergernis.

** Had ik de radio maar aangehad op mijn werk, denk je dan. Maar ja, dat leidt weer zo af onder een vergadering.

Storium

Kijk nou toch eens. Dit is een spelletje waar je de TV dokter 's nachts voor wakker mag maken (al blijft ze er liever 's avonds wat langer voor op). Storium. Een computer game waarmee je samen met vrienden een verhaal schrijft. Vroeger deden we dat met van die omvouwverhalen, waarbij je een zin op een vel papier schreef, het papier omvouwde met hooguit de laatste paar woorden zichtbaar en je vriendje of vriendinnetje de volgende zin bedacht. Hilariteit was het gevolg, want het sprong natuurlijk van de hak op de tak en enige vorm van logica (of verhaal, for that matter) was ver te zoeken. Nou ja, u kent het well. Anderen hebben deze mooie jeugdherinnering ook al op soortgelijke omslachtige wijze weten te duiden.
Het zou natuurlijk logischer zijn om wel te kijken wat je aan input kreeg, tenslotte bestaat de hele vooruitgang van de mensheid bij gratie van het feit dat we kunnen voortborduren op het werk van anderen, maar ook dat blijkt geen garantie voor een heldere verhandeling en samenhang, getuige dit verhaal dat al sinds 1997 rondgaat op internet. Schuddebuiken van het lachen, dat wel.

Wat dat betreft zal het met Storium niet veel anders zijn. Het succes zal vooral staan of vallen met de vriendenclub die je uitzoekt om mee te gaan schrijven en hun gevoel voor storytelling en dramatische arcs. Of, bij gebrek daaraan, hun vermogen om met de tips uit de Storium software aan de slag te gaan. En natuurlijk kunnen we tegenwoordig al die verhalen ook meteen mooi verfilmen of animeren. Homerus zou willen dat 'ie het had gehad.

Er is natuurlijk alleen één probleem. Veel grote schrijvers zijn toch wat op zichzelf en stellen prijs op rust en privacy. En kluizenaars lijken niet echt de doelgroep voor zo'n collectief gebeuren.

Erop uit!

Lucy, verwacht in 2014, klinkt (en ziet eruit) als een film die het weer eens helemaal waard is om voor naar de bioscoop te gaan. Een typische groot scherm beleving waarbij je niet op de eerste rij moet zitten.

Don't get fooled!

1 april!

For all you desperate romantics

This is what love songs sound like in 2014...

Ramses Medley

Ramses

De miniserie 'Ramses' doet zijn naam eer aan: Hij is erg mini. Slechts vier afleveringen lang, want dit is het verhaal van Shaffy in de kracht van zijn leven. Niet van de aftakelende oude man. Gisteren was de derde in de reeks en dus is het hoog tijd dat de TV dokter de loftrompet steekt over deze beeldbuisparel. Voor wie het nog niet heeft gezien: mensen, kijk dit toch zo snel mogelijk terug op uitzending gemist, nu het nog kan. Maarten Heijmans speelt de sterren van de hemel. De rest van de cast doet daar niet voor onder (Thomas Cammaert speelt een Joop Admiraal die je het liefst meteen als een puppy mee naar huis zou willen nemen), maar om de een of andere reden is regisseur Michiel van Erp erin geslaagd om Heijmans' Shaffy elke seconde dat hij in beeld is 'larger than life' te laten lijken. De rest van de karakters hebben iets 'gewoons' om zich heen hangen, maar Shaffy is groots en meeslepend. Een exotische, goddelijke jongeman tussen al die uit de klei getrokken burgertrutten en burgermannetjes. Het is op het conto van Maarten Heijmans te schrijven dat hij van Ramses toch tot op het bot een echt mens weet te maken. Een vermoeiende man, dat wel. Heijmans lijkt ook af en toe nog eens verbluffend goed op de 'echte' Shaffy en op geluidsmateriaal is al helemaal niet te horen of je hier met Maarten of een jonge Ramses te maken hebt. Geniaal.

Nog steeds zijn er mensen die Ramses 'on-Nederlands goed' vinden. De TV dokter vindt dat het daarmee nu maar eens uit moet zijn. Overspel liet al eerder zien dat zaken die met liefde en aandacht gemaakt worden kwalitatief van de bovenste plank zijn. Laat dat een les zijn voor alle netmanagers, culturele fondsen en omroepstichtingen. Mag er nog een vergelijking in Overspel in deze recensie? Waar Overspel elke aflevering treffend alle afleveringen bij elkaar weet te trekken door Huub Couwenberg een plaatje op te laten zetten, deed Ramses dat in aflevering één door een lied van Ramses door meerdere karakters te laten zingen (Joop, de bloemenboer, het meisje uit Goes, de naaister uit de Amsterdamse schouwburg). Een kleine stijlbreuk met de rest van de serie, waarin de liedjes doorgaans terloops voorbij komen als Ramses ergens achter een piano zit of met La List optreedt, maar desondanks niet minder krachtig.




Ramses heeft duidelijk baat heeft bij de documentaire ervaring van regisseur Van Erp. Niet alleen zijn er stukken 'echt' historisch beeldmateriaal versneden met 'fake' documentaireshots in de afleveringen, door de cameravoering ademt de hele serie iets waardoor het lijkt of we Ramses en consorten continue op de huid zitten.


Letterlijk, omdat er veel extreme close ups van gepijnigde of smachtende gezichten te zien zijn, maar ook doordat er (als u het de TV dokter vraagt) vooral hand-held gedraaid lijkt te zijn. De camera beweegt voortdurend. Het zijn minuscule schokjes, haast onmerkbaar, maar Ramses geeft je hierdoor onbewust het gevoel dat je als een van zijn vele aanbidders even bij Ramses op bezoek bent.


Stoppen-met-roken reclame is het allemaal niet (alhoewel er misschien op het drank-maakt-meer-kapot-dan-je-lief-is front wat winst kan worden behaald), maar met 'Ramses' is een prachtig stuk cultureel erfgoed gedramatiseerd. Godzijdank is de kans dat de Amerikanen dit in een remake gaan verpesten verwaarloosbaar klein.

Vooruit. Eén puntje van kritiek dan: Cast en crew verdienen stukken beter dan de website waarmee de AVRO meent dat we het nu mee moeten doen.

Utopia 1&2: De ondergang van de mensheid en de redding van SBS6... of andersom?

Waar zijn de infographics van Recensiekoning als je ze nodig hebt? Die paar boeren met hun trio's kan de TV dokter prima uit elkaar houden, maar SBS6 stortte gisteren zonder pardon 15 mannen en vrouwen over ons uit die een jaar lang in een lekkende loods gaan wonen om daar "te bouwen aan hun ideale samenleving." Waar, zo verzekert de commentaarstem ons, "alle wetten en regels nog gemaakt moeten worden". Vragen om ellende natuurlijk, dat soort zaken.

Op zich is dit project een raadzame oefening, voor we mensen met een enkele reis naar Mars laten schieten. Als je dan toch wilt kijken hoe de pleuris uitbreekt in een settlement waar het aan bijna alles ontbreekt, begin dan niet meteen met een test in het luchtledige. De ervaring met Biosphere 2 leert tenslotte dat ook als de bewoners elkaar niet meteen als Neanderthalers met een knots de hersens in slaan, het moeilijk is om een zelfvoorzienende gemeenschap aan de gang te houden die letterlijk hermetisch van de buitenwereld afgesloten is. Eén variabele tegelijk testen graag, is het devies voor een goed experiment. En dus pakt SBS6 het iets voorzichtiger aan: aan zuurstof en frisse Hollandse buitenlucht zal het de Utopianen in elk geval niet ontbreken.

Maar daar is dan ook alles wel meteen mee gezegd. Want dit Utopia werd ons wekenlang voorgespiegeld.

Een lege loods. Daarmee zouden ze het moeten doen. Niet helemaal verbazingwekkend dat het afscheid, gefilmd op een apocalyptisch aandoende kale verlaten parkeerplaats waar het gras al tussen het asfalt doorwoekerde, ontaarde in een tranendal. Waarbij het vooral vermakelijk was dat kandidaat Peter (35, zijn hele hebben en houden verloren in een mislukt horeca experiment) aanzienlijk meer moeite leek te hebben om zich los te weken van zijn chihuahua dan van zijn hoogblonde vriendin.
De familie van Andrea (een 52-jarige massagetherapeut; kijk zo iemand komt nog eens van pas na een dag hunting and gathering) neemt op haar beurt afscheid met een gebed. Als het een speelfilm was zou de TV dokter zeggen: ze zetten alle karakters in de eerste paar minuten meteen goed neer. Maar dit zijn geen acteurs, maar echte mensen.

Kijk maar, hoe echt ze zijn: 'Zwerver' Rienk is onlangs nog gespot in de trein, op blote voeten.
Kijk eens hoe lief die medereiziger aan de overkant van het gangpad zijn veters al los heeft gemaakt,
klaar om zijn All Stars weg te geven!
Zou Rienk zwart reizen, aangezien hij helemaal niets heeft?
En wat zit er in zijn plastic Albert Heijn tas?
En wat leest hij? Is dat nou een uitgave van Building a Society from Scratch voor Dummies?
Inderdaad, dit is typisch een man die naar eigen zeggen "niet meer in de huidige maatschappij kan leven".
Lekker hè, Rienk, zo'n stilte coupé?

Je vraagt je af waarom een echt mens zoals aannemer Paul (53) dit ziet als zijn kans om een nieuwe wereld te starten. Hij heeft een vrouw (mannen als Paul noemen hun vrouw na een huwelijk van 21 jaar nog steeds hun 'meissie') en vier kinderen. De TV dokter dacht altijd dat het krijgen van nakomelingen voor de meeste mensen een manier was om aan een nieuwe wereld te werken, maar kennelijk heeft Paul meer nodig. Het hoe en waarom is niet helemaal duidelijk, want hij huilt er nogal veel om en zocht vanavond in aflevering twee al steun bij een koe*. Een alternatieve mogelijkheid is natuurlijk dat Paul onlangs een nieuwe keuken bij John de Mol heeft geplaatst, waarna John pas bereid was om de rekening te betalen als Paul hem beloofde dat hij een jaar in Utopia kwam wonen om de bende van gas, licht en stromend water te voorzien. Laten we onszelf niet voor de gek houden: John de Mol heeft natuurlijk ook wel voorzien dat je niet zomaar 15 SBS6 kijkers midden in de winter in een lekkende loods kan zetten en dan hopen dat het allemaal goed gaat. Nee, de TV dokter voorspelt dat Paul daar de eerste weken alles lekker op orde komt maken en dat hij dan, zogenaamd geplaagd door heimwee naar vrouw meissie en kinders de aftocht zal blazen.

Maar hoe zit dat dan, met gas en water en licht? Er was daar toch helemaal niks? Nee, inderdaad. Dat is ons wel al die weken voorgehouden. Maar in werkelijkheid ziet dat Utopia terrein er dus zo uit:

Utopia in vogelvlucht

Er is dus niet alleen een kale, dorre zandvlakte met daarop een lekkende loods, maar ook een groot grasveld waar een paar koeien opstonden, die bovendien de hele dag nog niet gemolken waren zodat paraveterinair Lindy (23, die eerlijk toegaf dat dat vroeger gewoon dierenartsassistente heette) meteen als een volleerd Boer Zoekt Vrouw deelneemsters in de uiers begon te knijpen. Verder was er een partij kippen, die ook als op commando al meer dan 20 eieren hadden geproduceerd die dag en een vruchtbaar stuk grond voor een moestuin. Zodra de deur van de loods open ging, zagen we bovendien nonchalant een badkuip en een tractor neergesmeten staan. How convenient. En als klap op de vuurpijl (toepasselijk, aangezien het Oudjaarsdag was) stak er een gaspijp uit de grond omhoog en was er een waterleiding. En kennelijk is er ook al gewoon elektriciteit, want ineens gaan de grote TL-bakken aan het plafond uit en is het donker. Maar dat valt niemand op.

De deelnemers nemen plaats aan een grote tafel met kekke designstoelen, waarna een hologramprojectie ze eerst meedeelt dat ze een Utopia paspoort krijgen (super handig, want daar wordt nog al eens om gevraagd door die koeien buiten) en ze daarna vertelt dat ze daarbovenop ook nog eens niet alleen een telefoon met 25 euro beltegoed kregen, maar teven 10.000 euro om naar eigen wens te besteden. Tienduizend euro! En om helemaal elk laatste restje survival uit deze barre tocht te halen (je kunt beter een cruise naar Antartica boeken als je echte ontberingen wilt), mogen ze allemaal linea recta terug naar huis, waar ze 15 minuten de kans kregen om een houten kist te vullen. Een gemiste kans voor spelopdracht een, want het was leuker geweest als er maar 5 terug hadden gemogen die dan allemaal onzin mee hadden genomen, complications ensue etcetera, maar Utopia begint duidelijk op egalitaire voet.
Er is 30 minuten de tijd voor groepsoverleg. Want wat gaat er in die kisten? Aannemer Paul neemt meteen de leiding. Hij wil gereedschap, spijkers en schroeven. Zeil om de tochtgaten in het dak en de ramen te dichten. Er moeten stalen potten en pannen komen. En een gasbrandertje, want Paul heeft die gasaansluiting al lang gespot. De rest van de groep lijkt het volledig ontgaan te zijn, want die kirren meteen van vreugde ook al liet de hologramprojectie het toch heel duidelijk zien. Als je zo zit te slapen overleef je niet in de barre wildernis. Heeft er dan niemand naar Hunger Games gekeken? Harold (38, beveiliger) lijkt misschien out of this world met zijn alien sweat shirt, maar hij houdt gewoon van eerlijk vakantievieren: Hij heeft wel een campingbrandertje. Dan is het eten bovendien "lekker gauw warm". Man, je zit een jaar in een loods op de Veluwe, wat jou betreft kan het vlees 20 uur lang aan een spit draaien! You can take a man out of the rush, but you can't take the rush out of the man. Apparently.

Het eerste probleem dient zich aan, want zwerver Rienk (29), die al 4.5 jaar uit vrije wil op straat leeft en daarnaast anderhalfjaar geleden besloten heeft om dat leven bovendien barrevoets leiden, heeft geen huis om naar terug te gaan. Vreemd genoeg zegt hij een paar tellen later dat hij wel "een bijl in zijn kist" heeft. Wat nou heeft? Heeft Rienk een vreemd visioen of doet de regie hier wat vreemds?
Het duurt niet lang of het Big Brother virus breekt los. Iedereen vindt vooral zijn eigen ding en stem belangrijk. Nog voor het eerste reclameblok klinkt er al "Centraal!" "Stil!" "Mag ik effe!" en "Sssst!" door de loods. De participatiemaatschappij laat zich direct weer van zijn beste kant zien. Hopelijk stopt Paul zometeen ook een voorzittershamer in die kist.
Emil (28, professioneel worstelaar) belooft vitamines en sportvoeding in zijn kist te proppen. Hakim (34, ondernemer) wil zaden hebben om in de tuin aan de slag te gaan. Rienk stipt ook meteen probleem nummer twee aan: Hij wil niet dat er gedronken wordt, want de remmen gaan eraf als er alcohol wordt gedronken en voor je het weet is er bonje. Dat is niet helemaal het idee wat de overige 14 bij hun Utopia hadden en iedereen voelt zich meteen geïnspireerd om zoveel mogelijk sterke drank in zijn of haar kist te persen. En tampons! roept iemand (de TV dokter zou zweren dat het bovendien een vent was die hieraan dacht. Wat een held.). Student Giorgio (20) mengt zich ook in de discussie: Kunnen die vrouwen niet beter een paar strips anticonceptiepillen in hun kist stoppen, dat neemt ook minder ruimte in**.
Paul organiseert verder: Het duurt 8 dagen voor er stroom is, want je moet een aansluiting aanvragen (één belletje en die TL lampen zouden het weer moeten doen, zou je denken, maar soit) en dus zijn er kaarsen nodig. Iedereen zijn eigen bord, bestek en beker.
De kandidaten mogen allemaal in een eigen auto met chauffeur naar huis rijden. Of naar het huis van vaderlief (Rienk) of moederlief. Want daar heeft (levens)kunstenares Billy al haar spullen in dozen staan. Ze stormt het huis binnen, snauwt tegen haar moeder "zeil!" (hoe is het in vredesnaam mogelijk dat werkelijk iedereen meters zeil in huis heeft liggen?) en "ik mag voor de rest niks zeggen" en "nee, IK moet het pakken!!!"
Ondertussen zien we hoe de rest van de groep andere regieaanwijzingen heeft gekregen, want daar helpt alle familie vrolijk mee met inpakken terwijl de kandidaten plassen (Andrea), poepen (Ruud) of hun vriendjes bellen (Lindy) van wie ze eerder die dag ook al huilend afscheid hadden genomen. Het topshot is overigens van Peter, die zich wederom maar moeilijk los kan weken van de chihuahua.

Op de achterbank van zijn Utopiauto vertelt Rienk ondertussen dat hij al "een pakketje" klaar heeft liggen: "Ik heb vanaf het begin dat ik hoorde dat we vanaf de basis moesten opbouwen dingen verzameld." Oh? Kennelijk had hij dus het helderziende idee dat hij daar bij mocht? Hoe dan ook, een mes, een vuurstrijker en een draadzaag zullen goed van pas komen, want de eerste lading kaarsen die iedereen meeneemt worden die eerste avond meteen bij bosjes aangestoken.
Paul heeft zijn hele kist maar meteen tot gereedschapskist omgetoverd en hij haalt er een compleet stoppenbord uit en een kraan en nog voordat de eerste koe gemolken is heeft hij al stromend water voor mekaar gefietst. Afzien hoor. Gelukkig hebben er ook mensen aan gedacht om eerste levensbehoeften mee te nemen, zoals nagellak en een spiegel.

En er was water. Appeltje, eitje.

Ruud zit in Utopia omdat hij volwassen wil worden. Dat lijkt de TV dokter geen slecht idee, aangezien de goede jongen 24 is. Hij kan niet met geld omgaan, volgens eigen zeggen, en heeft daarom maar besloten om naar een plek te gaan waar helemaal geen geld is. En daarmee deed ook meteen de struisvogel een gooi naar het politieke bestel.

Rienk heeft duidelijk tegen de muren gepreekt, want er is wodka en champagne in overvloed (met dank aan Charlotte). En dus nemen de ridders van de ronde tafel plaats op hun kistjes en proosten ze. De een op ultiem geluk en complete chaos. De ander op huis en haard en zijn meissie. Alleen Rienk en Isabella (31, verpleegkundige) proosten op het feit dat ze daar zitten omdat ze zoeken naar een manier om de wereld te laten zien hoe het anders kan. Rienk doet nog een paar pogingen om wat serieus gedachtegoed te bespreken, maar niemand heeft echt zin om zich vanavond het hoofd te breken over regelgeving. Er is tenslotte drank.
Terwijl er om de zin iemand wordt onderbroken, afgekapt of teruggefloten haalt iemand het ook nog in zijn hoofd om de dag samen te vatten als hoe geweldig het is dat "in deze korte tijd eigenlijk al in staat zijn om naar elkaar te luisteren." Kennelijk is dat in 2014 al een wonder. Als dat zo is gaan we die gebedjes van Andrea allemaal nog heel hard nodig hebben.
Gelukkig is er aan andere dingen geen gebrek. Vanavond belde huisvrouw Vanessa met het kostbare beltegoed naar de Appie bezorgservice. Nadat er eerder lang vergaderd was over de vraag of er een toilet pot moest komen zodat ze binnen een WC konden bouwen (de stemming werd niet helemaal duidelijk in beeld gebracht, maar het leek er op dat er in elk geval 6 mensen buiten in de bosjes gaan poepen de komende tijd), bestelde ze onder andere twee flessen koffiemelk.

Koffiemelk? Ja. Bertha 38, lieve schat, ik begrijp het zelf ook niet helemaal maar dat bestelde ze echt.

* Een koe? Ja, daarover later meer. 
** Je maakt de TV dokter niet wijs dat er in de voorgesprekken over dat soort zaken niet is nagedacht. Je kunt die vrouwen toch niet op TV en internet laten doorlekken?