Kunst en Kitsch

Een echte succesformule gaat eindeloos mee: GTST, Kinderen Voor Kinderen. Dat lukt het beste als zo'n programma zichzelf steeds opnieuw uitvindt, nieuwe onderwerpen aanboort en af en toe de cast eens een beetje opschoont en aanvult. Maar er zijn ook uitzonderlijke gevallen waarin eigenlijk niets verandert hoeft te worden, gewoon omdat het concept zelf ijzersterk is. Een toppertje uit die school is het fenomeen "Tussen Kunst en Kitsch". Waarin al sinds jaar en dag hoopvolle of gewoon nieuwsgierige Nederlanders met hun stoffige zoldervondsten of glimmende erfstukken naar een open dag komen om de boel gratis en voor niks te laten bekijken door antiquairs, veilingmeesters en andere kunstexperts.
Natuurlijk is het leuk om de dollartekens in de ogen van een hebberige gulzigaard uit elkaar te zien spatten als blijkt dat schoonmoeders erfenis geen knip voor ogen waard is. Maar echt genieten is het pas als een nietsvermoedende man of vrouw de schouders ophaalt en zegt: "Ergens op een rommelmarkt gekocht, voor twee gulden vijftig", waarna de kunstexpert begint te zweten, rode oortjes krijgt van opwinding en uiteindelijk weet te melden dat ze het onontdekte werk van een groots kunstschilder maar beter kunnen verzekeren. Waarna het toch eerst weer in de plastic tas van de Jumbo supermarkt weer mee naar huis moet. In de fietsmand. Want tussen Kunst en Kitsch is altijd zo lekker gewoon gebleven.

En hoewel daarmee de charme van het programma wel ongeveer benoemd is, draait het natuurlijk eigenlijk om de kunsthistorie. Dankzij de kundigheid van de experts (met intrigerende specialisaties, zoals "Europees porselein tot 1890"), krijg je dan ook wekelijks zonder dat je het in de gaten hebt een lesje kunsthistorie. Over kannetjes met Chinees patroon, waarvan het oor niet 180 graden, maar 90 graden tegenover de schenktuit zit. En die veel in Belgie en Frankrijk werden gebruikt voor warme chocolademelk. Over juwelen zoals Sissie die in het haar droeg, en waarbij in een smart-clothing poging avant la lettre de draagster al die kunststukjes via een batterij ook nog kon laten bewegen. Tegeltjes met prinsen uit het Huis van Oranje, zilveren onderdeeltjes uit een poppenhuis, ouwe klokken: alles heeft een verhaal en de kunstexperts brengen het met verve. Met precies de juiste spanningsboog, zodat het eigenlijk altijd tot op het einde spannend blijft of we hier nu met een kat in de zak of een gouden vondst te maken hebbben.

Het gouden Patmapani beeldje. Expert Polak was erg te spreken over
dit lotus dragende boeddhistische kunststukje.

De TV dokter viel in een van de zomerherhalingen. Maar wat maakt het uit, het gaat hier tenslotte toch om oude meuk. Slot Zeist, waar de aflevering was opgenomen, zag er ook best aardig uit, overigens. Het klapstuk van gisteravond was een klein, goudkleurig Indonesisch beeldje. Iets wat je in de kerstboom zou hangen, bijna. Of tussen de engeltjes van de ronddansende kaarsenkandelaar zou willen zetten. Bij de familie die het had meegebracht, stond het in de keuken op de vensterbank. De kunstexpert deed zijn beste pokerface, maar kon niet helemaal zijn enthousiasme onder stoelen of banken steken. Het beeldje kwam uit de 10e eeuw en was meer dan 25000 euro waard. Niet iets om zomaar naast de Dreft en de afwasborstel te parkeren. Op de achtergrond zagen we de vrouw van de meneer die met het beeldje aan tafel zat driftig aantekeningen maken op een schrijfblok. Aandoenlijk, dat soort televisie.

Maar de ware kroon op dit Tussen-Kunst-En-Kitschstukje is in de ogen van de TV dokter onbetwist Nelleke van der Krogt. Niet alleen ziet ze er met haar opgestoken grijswordende bos lange haar en grote hipsterbril supercool uit (zo wil de TV dokter ook wel oud worden), ze weet ook bij elk schoteltje, koffielepeltje en tinnen kannetje precies de goede naief-enthousiaste vragen te stellen, zodat de kunstexpert zijn kennis over ons kan uitstorten.

Nelleke vervult haar rol met verve en weet daarbij de gasten aan tafel ook nog altijd wel wat persoonlijks te ontfutselen. Zo weten we nu dat de meneer van het 10e eeuwse beeldje, die er met zijn choker toch een beetje uitzag als de jonger broer van Peer 'Ik-zeg-nog-zo-geen-bommetje' Mascini, gewoon corvee heeft, daar in die keuken. Gelukkig maar. Kan hij vaak naar het beeldje in de vensterbank kijken.