Extremely Loud and Incredibly Close

Over sommige onderwerpen blijft het moeilijk films maken omdat de materie simpelweg te overweldigend en niet te bevatten is. In dat geval resteert slechts een oplossing: Alles terugbrengen tot een persoonlijk verhaal. Het resultaat heeft vaak een grotere impact dan de beste documentaire of het meest aangrijpende journalistieke verslag. Want wanneer het om persoonlijke verhalen gaat, om echte mensen, dan komen onmenselijke wreedheden pas echt aan.
Als al het nieuws een speelfilm was, zou er geen oorlog meer zijn en behoorden haat en verderf tot het verleden. Daarom werkt 'The Boy In The Striped Pyjamas'. Daarom werkt ook 'Extremely Loud and Incredibly Close'.


Afgeschilderd tegen achtergrond van 9/11 vertelt deze film het verhaal van Oskar. Een jongetje dat ooit getest is op Asperger. 'The results were inconclusive', weet hij te melden. Hij zal er in elk geval dicht tegenaan zitten. Deze Oskar is bang voor de wereld. Bang voor de schommel in het park. Bang om met vreemde mensen te praten. Gelukkig heeft hij een liefhebbende moeder (Sandra Bullock) en een inspirerende vader (Tom Hanks). Die laatste vertelt wilde verhalen, speelt oxymoron wedstrijdjes, drukt visitekaartjes voor zijn zoon en bedenkt spannende opdrachten en speurtochten.
Helaas voor Oskar komt zijn vader om het leven bij de aanslag op de Twin Towers. Wat volgt is de zoektocht naar een kluisje/kistje/kast waar de sleutel op past die Oskar na de dood van zijn vader tussen diens spullen vindt. Maar natuurlijk is het vooral een zoektocht naar zichzelf. En naar de moed en dapperheid die hem zo vaak lijken te ontbreken. Rammelend met een tamboerijn (daar wordt hij rustig van) en vergezeld door een zwijgende overbuurman (een prachtige rol van Max von Sydow) trotseert Oskar de straten van New York City. De film heeft zelfs een 'ticking bomb' in de vorm van het antwoordapparaat van huize Schell.

Bij zowel publiek als critici bleek de film verdeelde reacties op te roepen. Was het nodig om hier 9/11 bij te halen? Had de vader van Oskar niet 'gewoon' dood kunnen gaan? De TV dokter denkt van niet. Juist door dit sprookje (een echte hero's journey) te schetsen tegen de achtergrond van die inktzwarte gebeurtenis krijgen beide verhaallijnen een extra dimensie. Een vader die vertelt hoe hij als kind van de schommel sprong en door de lucht vloog. En een kind dat zeker weet dat hij in een van de springende zakenmannen uit het WTC zijn vader meent te herkennen. Die symboliek komt dubbelhard aan. De TV dokter wil hooguit de kanttekening plaatsen dat de illusie van deze mooie vertelling soms het risico loopt te wordt doorbroken door Tom Hanks en Sandra Bullock. Er is niets aan te merken op hun acteerprestaties, maar een stel iets minder grote (en iets minder bekende) Hollywoodsterren had het allemaal nog net iets completer gemaakt. Zo is ook meteen duidelijk dat Viola Davis, die aan het begin van de film even te zien is, later vast nog wel een keer zal terugkomen. Waarom anders juist voor die rol ook een grote naam gecast? Character actors genoeg, tenslotte. Maar ja, waarschijnlijk was dit vehikel zonder 'attached talent' wel helemaal nooit gemaakt. En wat de TV dokter betreft, zou dat eeuwig zonde zijn geweest. Want juist films zoals dit maken het menselijk leed invoelbaar. En brengen het, en passant, incredibly close.