Indiana Jones: An apple for the teacher

Deed de TV dokter ook nog iets nuttigs in de kerstvakantie? Jazeker. Zij bestudeerde één van de grootste filmklassiekers aller tijden: Indiana Jones Raiders of the lost Ark. Voor wie geïnteresseerd is in het maakproces, biedt deze film uit 1981 een aardig kijkje in de keuken. Zo is daar een aflevering van de Scriptnotes podcast, waarin de loftrompet op de film wordt gestoken door de twee hosts (en screenwriters) John August en Craig Mazin. Al een flinke tijd geleden bespraken de heren de volledige film, maar in het kader van hun kerstreces (en als aanloopje naar één van de volgende afleveringen waarin screenwriter Lawrence Kasdan langskomt) besloten zij deze re-run online te zetten (je weet dat je oud wordt als zelfs podcasts al lang genoeg bestaan om uit een uitgebreid reservoir aan past episodes voor een re-run te putten). Daarnaast is ook het script van de film online te vinden (in elk geval de third draft) en, best of all, is er een integraal transcript van een get-together van George Lucas (die samen met Phil Kaufman het idee voor het verhaal en het personage Indiana Jones bedacht), Steven Spielberg (die de film regisseerde) en Lawrence Kasdan online terug te vinden. Samen met het uiteindelijke eindproduct is dat een sloot aan materiaal om te bestuderen en zo te zien hoe Raiders of the lost Ark tot stand is gekomen.

Nu moet de TV dokter eerlijk bekennen dat zij pas echt een zwak voor Indiana Jones kreeg in het begin van de jaren '90, toen de onvolprezen TV serie "The Young Indiana Jones Chronicles" werd uitgezonden. De soundtrack en de cinematografie van die reeks zijn met zoveel aandacht en liefde gemaakt dat je na het zien bijna geschiedenis zou willen gaan studeren (of op z'n minst historisch drama wilt gaan schrijven).

Sean Patrick Flanery als jonge versie van Indy was trouwens ook geen onaangename bijkomstigheid, maar dat terzijde. Sean is tegenwoordig overigens 50 (waar blijft de tijd) en geeft martial arts les in Hollywood, mocht u zich dat afvragen.



Met name de transcripts van de Lucas/Spielberg/Kasdan sessie zijn interessant en vermakelijk. Je ziet haast voor je hoe Kasdan alleen maar stil aantekeningen zit te maken terwijl George Lucas wilde ideeën spuit. Heel af en toe gooit Spielberg ook nog iets in de strijd. Soms laat Lucas het hangen, vaker wuift hij het weg of praat hij eroverheen. Kasdan distilleert als hij de kans krijgt wat thematiek en rode lijn uit het oerwoud aan invallen en stelt soms een vraag om er zeker van te zijn dat hij Lucas nog kan volgen.
Het is veel te leuk om al dit materiaal zelf te bestuderen en te vergelijken, dus dat gaat de TV dokter hier mooi niet voor u doen. Wel wil zij nog even de aandacht vestigen op de "Apple for the teacher" discussie, naar aanleiding van een scene uit het eerste deel van de film. De setting en de scene lijken vrij simpel:

Indy geeft een archeologie college aan een zaal met grotendeels zwijmelende jonge dames. Zijn baas, Marcus Brody, komt binnen omdat hij bezoek heeft van de geheime dienst die iets willen vragen. Als de bel gaat, stroomt het lokaal leeg en dan gebeurt er iets waar menig forum bezoeker zich het hoofd reeds heeft gebroken: Een jonge man legt, ietwat kwaad, een appel neer op de lessenaar. Marcus Brody neemt er een hap uit om Indy ondertussen te informeren over het bezoek uit Washington. 

/End scene.

Waarom zit deze scene in de film? Menig forumbezoeker heeft zich hierover inmiddels het hoofd gebroken. Mocht een scene kapot geanalyseerd kunnen worden, dan is dat met deze scene hoogstwaarschijnlijk wel gebeurd. De TV dokter zal nooit vergeten dat zij op de middelbare school tijdens de literatuurlessen Nederlands altijd ruzie kreeg met haar leraar omdat ze vond dat hij overal teveel achter zocht. Waarom mocht graan niet gewoon wuiven? Was er echt over iedere lettergreep nagedacht door de schrijver? Jazeker dames en heren, ook de TV dokter was ooit jong en naïef (al sterkte deze anekdote van Tim Krabbé haar altijd in haar vermoeden dat de lezer/kijker/luisteraar altijd meer symboliek weet te duiden dan de maker er opzettelijk in heeft gestopt).
In dit geval wordt de scene uitgelegd als een strijd tussen Indy en Brody: de appel is voor Indy, maar Brody eet hem op. Het bevestigd hun status: uiteindelijk is Brody de man die de scepter zwaait. Of als foreshadowing voor de rest van de film: net als het beeldje uit de openingsscene, slaagt Indy er niet in om zijn schatten te veroveren. Alles wat hij heeft, verliest hij weer. Of als homage aan de Marx brothers, die het ook wel eens over appels hadden, zowel in "A night at the Opera" (Lassparri: "They threw an apple at me!" Groucho: "Well, watermelons are out of season.") als in een classroom setting. Anderen lezen er meer psychologie in aan de kant van de student die de appel doneert: hij zou zich temidden van al die verliefde studentes niet goed kunnen profileren en de docent daarom als het ware maar willen omkopen. Hij smijt de appel inderdaad met enige frustratie op de lessenaar. Heeft hij soms ook een crush op Indy? Nee, dat is te vergezocht. Of niet?

Hoe het ook zij, het voorval zit er zeker niet voor niets in. Want wie goed naar deze scene kijkt (zie onderstaande compilatie), ziet dat deze scene in elk geval twee keer is opgenomen, met een andere opstelling van zowel camera als acteurs. De jonge man in kwestie zit in de uiteindelijke montage aanvankelijk op de eerste rij, met de appel al voor zich op tafel (boven, close shot), om vervolgens in de tweede helft vervangen te zijn door de dame die eerst uiterst rechts zat (midden, wider angle). Een klein continuiteitsprobleem, knap gemaskeerd door het wisselende camerastandpunt/de zoom waarbij de dames met het rode en groene vest als visueel anker dezelfde plaats in het beeld blijven bezetten. Het zou de TV dokter nooit opgevallen zijn als er niet zoveel te doen was om die appel. De jongen met de appel (en de vlinderstrik) moest tenslotte dralen om als laatste het lokaal te verlaten en in het voorbijgaan de appel op de lessenaar te kunnen deponeren. Dat dralen gaat nu eenmaal makkelijker als je ergens achteraan zit.